بررسی گسترده ی فقهی غیبت صفحه 422

احتمالات مختلف در مسأله

اشاره

حالات مختلفی برای مسأله متصوّر است که هر کدام را باید جداگانه بررسی کنیم:

1. شنیدن غیبتی که تخصّصاً از موضوع غیبت خارج است

بعضی از مستثنیات غیبت را گفتیم تخصّصاً از موضوع غیبت خارج است (مانند غیبت متجاهر به فسق که کشف عمّا ستره الله نیست). در چنین مواردی چون اصلاً غیبت صادق نیست استماع آن هم استماع غیبت نیست و لذا از این باب حرام نیست.

إن قلت: صحیحه ی عبد الأعلی بن أعین که فرمود: «مَنْ کَانَ یُؤْمِنُ بِاللَّهِ وَ الْیَوْمِ الْآخِرِ فَلَا یَجْلِسْ مَجْلِساً یُنْتَقَصُ فِیهِ إِمَامٌ أَوْ یُعَابُ فِیهِ مُؤْمِنٌ» شامل شنیدن چنین مواردی هم می شود؛ زیرا گرچه غیبت صادق نیست، ولی عیب مؤمن بیان می شود.

قلت: اولاً: این روایت _ همان طور که قبلاً اشاره کردیم _ در مقام بیان این که چه عیبی حرام است نمی باشد، بلکه در صدد بیان این است که حضور در مکانی که عیب مؤمن آورده می شود جایز نیست، امّا این که ذکر چه عیبی جایز و کدام حرام است، باید از دلیل دیگر استفاده شود(1).