بررسی گسترده ی فقهی غیبت صفحه 443

تمام نیست.

آیا با شک در این که غیبت کننده مجوّز دارد، ردّ غیبت واجب است؟

اشاره

بعد از این که اثبات کردیم ردّ غیبت غیر از نهی از منکر است، این سؤال مطرح می شود که آیا ردّ غیبت _ همانند نهی از منکر _ اختصاص به مواردی دارد که علم داریم مغتاب (بالکسر) علی نحو حرام مرتکب غیبت شده است یا این که در موارد شک هم باید ردّ غیبت کرد؟

از آن جایی که در موارد شک، با ضمّ وجدان به اصل احراز کردیم که مغتاب (بالفتح) مستحقّ غیبت نیست و لذا استماع غیبتش جایز نیست، موضوع برای وجوب ردّ غیبت هم احراز می شود. پس ردّ غیبت در مقام شک، واجب است.

ملاحظاتی در ردّ غیبت

باید توجّه داشت که ردّ غیبت به نحوی نباشد که موجب تعییر و نسبت دادن حرام به مغتاب (بالکسر) شود؛ زیرا همان طوری که بیان کردیم، در مقام شک، فعل مغتاب (بالکسر) حمل بر صحّت می شود. بنابراین باید به گونه ای ردّ غیبت شود که هم دفاع از آبروی مغتاب (بالفتح) باشد و هم موجب وهن مغتاب (بالکسر) نشود. ولی اگر احتمال می دهیم تظلّماً غیبت می کند کاری نکنیم که تظلّم او بی اثر شود، بلکه اگر به قصد کمک به او کلامش را استماع کنیم و تحقیق کنیم که واقع چیست، بعید نیست جایز باشد؛ زیرا