کتابخانه بالقرآن

بررسی گسترده ی فقهی غیبت صفحه 447

صفحه 447

آیا مدح در حضور و غیبت در غیاب، عقاب را دو برابر می کند؟

مرحوم شیخ- قدس سره - می فرماید:

إنّه قد یتضاعف عقاب المغتاب إذا کان ممّن یمدح المغتاب فی حضوره و ... سمّی صاحبه ذو اللسانین(1)؛

اگر کسی که غیبت دیگری می کند، در حضورش او را مدح کند عقابش مضاعف می شود و ... چنین فردی [در لسان روایات] ذو اللسانین نامیده می شود.

ذو اللسانین یا ذو وجهین چه کسانی هستند؟

اشاره

در روایات از چنین افرادی _ که در غیاب دیگری غیبت و در حضورش مدح او می کنند _ به ذو اللسانین تعبیر شده است که خداوند متعال برایشان دو زبان از آتش قرار می دهد، هرچند که به امر مباحی مغتاب (بالفتح) را مدح کرده باشند(2).

جناب صاحب وسائل- قدس سره - در کتاب الحج، ابواب احکام العِشْره، بابی تحت عنوان «تحریم کون الانسان ذا وجهین و لسانین» ذکر فرموده است. این روایات گرچه هر یک از لحاظ سند ناتمام است، ولی از مجموع آن ها _ به علّت کثرت شان _ اطمینان به صدور اجمالی حاصل می شود. در ذیل، شماری از آن ها را می آوریم:

1- المکاسب المحرمه، ج 1، ص 363.
2- گاهی مدح دیگران به امر کذبی است که در این صورت عقابِ دروغگویی هم اضافه می شود، ولی فرض بحث در جایی است که مدح به امر مباحی باشد.