بررسی گسترده ی فقهی غیبت صفحه 477

کرده و علیه کسی که تسمیت نکرده حکم می شود، البته آخر این روایت نیز همین مطلب برای تمام این حقوق به صورت کلّی بیان می شود] و چیزی از او گم شد راهنمایی اش کند و سلامش را جواب بدهد و با او خوب سخن بگوید و اگر انعامی کرد خوب آن را تحویل بگیرد [یا اگر به او انعام کرد خوب انعام کند. بیشتر معنای اوّل به ذهن می رسد] و قسَمی خورد تصدیقش کند [یا قسمی در حقّ او خورد عملی کند] و دوست او را دوست بدارد و دشمنش ندارد [نسخه ها در این جا متفاوت است و در بعضی نسخه ها «یعادی عدوّه» دارد؛ یعنی با دشمنش دشمن باشد] و ظالماً و مظلوماً او را یاری کند، نصرت او ظالماً به این است که او را از ظلم منع کند و نصرت او مظلوماً به این است که در گرفتن حقّش کمک کند، و او را وانگذارد و برای او از خیر هر آن چه برای خودش می خواهد بخواهد و هر بدی که برای خود زشت می شمارد برای او هم زشت بدارد [نپسندد].

سپس امیرالمؤمنین - علیه السلام - می فرمایند: از رسول الله- صلی الله علیه و آله و سلم - شنیدم فرمودند: هر یک از شما حقوق برادرش را وا گذارد، پس او روز قیامت حقّش را مطالبه می کند و به نفع آن برادر و علیه او حکم می شود.

مرحوم شیخ در توضیح عبارت «فیقضی له و علیه» می فرماید: یعنی آن مقاماتی را که برای ادا کنندگان حقوق آماده شده است به