بررسی گسترده ی فقهی غیبت صفحه 72

عنوان «اخوان» از «یتاما» یاد می کند و یتیم، صبیّ (غیر بالغ) است. پس شکّی نیست که غیبت نسبت به آن ها جایز نیست.

در این که آیا صبی می تواند غیبت کند یا نه، می گوییم: صبی تکلیف ندارد و رفع قلم از او شده است، ولی ممکن است در برخی موارد اگر غیبتی باشد که می دانیم شارع مقدس راضی به تحقّق آن حتّی از غیر مکلّف نیست، چه بسا بر ولیِّ او لازم باشد او را منع کند. حتّی اگر برای منعش نیاز به تعزیر او باشد باید با اجرای تعزیر، او را منع کند.

حکم غیبت صبیّ غیر ممیّز و مجنون

در غیر ممیّز گاهی اصلاً صدق غیبت در مورد او نمی شود؛ یعنی توقعّی از غیر ممیّز نیست که کار کاملی انجام دهد یا مثلاً گناهی را ترک کند؛ زیرا غیر ممیّز تکلیفی ندارد و لذا نمی توان عمل مرجوحی را در نظر داشت که از او سر زده باشد. پس مصداق غیبت (مغتابِ بالفتح واقع شدن) برای او نیست.

امّا بعضی عیوب مستوره ی صبیّ غیر ممیّز که اگر بر فرض در شخص بالغ بود اظهارش غیبت می شد، آیا بیان آن و اظهارش جایز است یا نه؟ همچنین در مورد مجنون که عیب مستوری داشته باشد این که آیا اظهارش حرام است یا جایز، نیاز به تأمّل و بررسی دارد.

بسیاری از فقها قائلند که غیبت غیر ممیّز جائز است، ولی انصافاً نمی توان علی الاطلاق قائل به جواز شد؛ زیرا اطلاق آیه ی (لا یَغْتَبْ بَعْضُکُمْ بَعْضاً أَ یُحِبُّ أَحَدُکُمْ أَنْ یَأْکُلَ لَحْمَ أَخیهِ مَیْتاً فَکَرِهْتُمُوهُ) شامل