بررسی گسترده ی فقهی غیبت صفحه 93

حالی که خودش نیست ذکر کنند. پس غیبت به تمام معنایش این است، و إلا چندان مناسب نیست که اگر کسی نباشد ولی عیبش جلو چشم همه بود، ذکر چنین عیبی هم غیبت باشد. گرچه به اعتبار پنهان بودن شخص می توان گفت، ولی احتمال می دهیم پنهان بودن به معنای کاملِ پنهان است؛ یعنی هم فرد، پنهان است و هم وصف و عیب. اگر احتمال این معنا هم باشد کافی است در این که مستوریت عیب را شرط تحقّق غیبت بدانیم، به خصوص با توجّه به این که نهی از غیبت، بعد از نهی از تجسّس آمده که روشن است موضوع آن، عیب پنهان می باشد. گویا خداوند متعال می فرماید: دنبال عیوب پنهان نروید و اگر آن را می دانید به دیگران نگویید.

نتیجه این که: بیشتر به نظر می رسد آن غیبتی که مورد نظر قرآن کریم است یک معنای محدّد عرفی نداشته و قرآن کریم فی الجمله آن را بیان کرده و بیان تفصیلی آن به روایات موکول شده است.

پس اصطلاح غیبت، با معنای لغوی خود فی الجمله مناسبت دارد.

اشاره به معنای غیبت در روایات و تعریف فقها از غیبت

اشاره

روایات، در معنای غیبت دو دسته اند: بعضی از روایات، غیبت را به «ذِکْرُکَ أَخَاکَ بِمَا یَکْرَهُه» معنا کرده اند، در مقابل، بعضی دیگر از روایات، معنای غیبت را «کشف عمّا ستره الله» بیان می کنند.

فقهای ما نیز در استفاده از روایات چند دسته هستند، ولی دو