بررسی گسترده ی فقهی کذب (موضوع، احکام و موارد استثناء) صفحه 10

اشکال سوم

اشاره

این اشکال هم قریب المخرج از اشکال دوم است. سید خویی - قدس سره - می فرماید: اگر هیأت جملات خبریه برای نسبت خارجیه وضع شده باشد (مثلاً جمله ی «زیدٌ قائمٌ» برای اتحاد زید و قائم در خارج وضع شده باشد) لازمه اش آن است که باید دلالتش بر این نسبت خارجیه به صورت قطعی باشد، در حالی که گاهی اوقات با شنیدن «زیدٌ قائمٌ» قطع به نسبت خارجیه پیدا نمی کنیم ولی نسبت به مفرداتش قطع پیدا می کنیم؛ یعنی با شنیدن «زیدٌ» و «قائمٌ» صورتی از «زید» و «قائم» در ذهن ما متصوّر می شود، امّا قطع به نسبت خارجیه همیشه به ذهن نمی آید و آن شکّی که قبل از استماع داشتیم زایل نمی شود. پس این آیت آن است که هیأت جمله ی خبریه برای نسبت خارجیه وضع نشده است. بنابراین تعریف «صدق» به تطابق خبر با واقع، صحیح نیست.(1)