بررسی گسترده ی فقهی کذب (موضوع، احکام و موارد استثناء) صفحه 121

3. صحیحه ی عَبْدِ الرَّحْمَانِ بْنِ الْحَجَّاج:

اشاره

وَ [مُحَمَّدُ بْنُ یَعْقُوبَ] عَنْ عَلِیِّ بْنِ إِبْرَاهِیمَ عَنْ أَبِیهِ عَنِ ابْنِ أَبِی عُمَیْرٍ عَنْ عَبْدِ الرَّحْمَانِ بْنِ الْحَجَّاجِ قَالَ: قُلْتُ لِأَبِی عَبْدِ اللَّهِ - علیه السلام -: الْکَذَّابُ هُوَ الَّذِی یَکْذِبُ فِی الشَّیْ ءِ؟ قَالَ: لَا مَا مِنْ أَحَدٍ إِلَّا یَکُونُ ذَاکَ مِنْهُ وَ لَکِنِ الْمَطْبُوعُ عَلَی الْکَذِبِ.(1)

این روایت از لحاظ سند تمام است.

عبد الرحمان بن الحجاج می گوید به امام صادق - علیه السلام - عرض کردم: آیا مراد از کذّاب [ظاهراً مرادش کذّاب در آیه ی شریفه ی (الْکَذَّابُ الْأَشِرُ)(2) است] هر کسی است که دروغ می گوید؟ حضرت فرمودند: نه، کسی نیست که مرتکب دروغ نشود، لکن مراد کسی است که دروغ گویی طبع او شده است.

مرحوم شیخ(3) می خواهد از این روایت استفاده کند این که حضرت فرمود: «مَا مِنْ أَحَدٍ إِلَّا یَکُونُ ذَاکَ مِنْهُ»؛ هیچ کسی نیست

1- وسائل الشیعه، ج12، تتمه کتاب الحج، ابواب احکام العِشره فی السفر و الحضر، باب138، ح9، ص245 و الکافی، ج2، ص340.
2- سوره ی قمر، آیه ی26: (سَیَعْلَمُونَ غَداً مَنِ الْکَذَّابُ الْأَشِرُ)
3- المکاسب المحرمه، ج 2، ص14: فإنّ قوله: «ما من أحد ... الخبر» یدلّ علی أنّ الکذب من اللّمم الذی یصدر من کل أحد، لا من الکبائر.