بررسی گسترده ی فقهی کذب (موضوع، احکام و موارد استثناء) صفحه 137

آن ضعیف می باشد نمی تواند به عنوان مستند باشد.

پس نتیجه این شد که مرحوم شیخ در مورد آیه ی شریفه ی (کَبُرَ مَقْتاً عِنْدَ اللَّهِ أَنْ تَقُولُوا ما لا تَفْعَلُون) فرمودند: ظاهراً وعده دادن مع إضمار عدم الوفاء مراد است. ولی به نظر ما قید «مع إضمار عدم الوفاء» لازم نیست؛ زیرا روایاتی که این آیه ی شریفه را بر خلف وعد تطبیق داده، اطلاق دارد؛ یعنی چه از اوّل همراه إضمار عدم الوفاء باشد و چه نباشد، در هر صورت مشمول آیه ی شریفه است.

آیا وعد مع اضمار عدم الوفاء، مصداق کذب است؟

اشاره

مرحوم شیخ در ادامه می فرماید: حتّی اگر بگوییم مراد از عبارت «وَ لَا أَنْ یَعِدَ أَحَدُکُمْ صَبِیَّهُ ...» وعده ای است که از اوّل عزم بر عدم وفاء داشته باشد، باز نمی توانیم بگوییم حقیقتاً مصداق کذب است؛ چون به هر حال وعد از مقوله ی انشاء است و واقعی وراء انشاء ندارد تا به خاطر عدم تطابق، متّصف به کذب شود، بلکه امرش دائر بین وجود و عدم است. امّا این که چرا در روایت اطلاق کذب بر آن شده، دو وجه می تواند داشته باشد.