بررسی گسترده ی فقهی کذب (موضوع، احکام و موارد استثناء) صفحه 156

4. وصیت پیامبر اکرم - صلی الله علیه و آله و سلم - به ابوذر:

یَا أَبَا ذَرٍّ وَیْلٌ لِلَّذِی یُحَدِّثُ فَیَکْذِبُ لِیُضْحِکَ بِهِ الْقَوْمَ وَیْلٌ لَهُ وَیْلٌ لَهُ وَیْلٌ لَه.(1)

ای ابوذر، وای بر کسی که به دروغ سخن می گوید تا مردم را بخنداند، وای بر او، وای بر او، وای بر او!

در این جا هم معلوم است مراد حضرت کسی است که با مطالب و اخبار دروغ، دیگران را می خنداند؛ نه این که با خود کلام بدون این که در مقام خبر باشد بخنداند. بنابراین شامل هزل های إنشائی نمی شود، مگر این که بگوییم کذب در این روایت مجازاً در اعم به کار رفته که التزام به آن مشکل است.

این ها روایاتی است که در مورد هزل وارد شده و همان طور که ملاحظه فرمودید هیچ کدام شامل هزل غیر إخباری نمی شود، پس هزل غیر إخباری به عنوان هزل حرام نیست. بله، اگر تحت عناوین محرّم دیگری واقع شود، به خاطر آن عناوین حرام می شود.

آیا مبالغات متّصف به صدق و کذب می شود؟

طبق معیاری که ارائه کردیم اگر مبالغه ای در مقام إنشاء به کار برده شود البته از لحاظ صغروی معلوم نیست چندان