کتابخانه بالقرآن

بررسی گسترده ی فقهی کذب (موضوع، احکام و موارد استثناء) صفحه 164

صفحه 164

مثال دیگر: از بیرون منزل کسی سؤال می کنند پدرت منزل است؟ در جواب، موضع خاصّی از منزل را قصد می کند و می گوید: نیست؛ یعنی در آن موضع نیست، در حالی که پدرش در داخل منزل در موضع دیگر است.

تذکّر: اگر کسی الفاظ را در معنایی استعمال کند که اصلاً بر آن وضع نشده باز هم کذب نیست و نهایت این که استعمال غلط است و استعمال غلط حرمتی ندارد.

آیا توریه مصداق کذب است؟

مرحوم شیخ - قدس سره - درباره ی توریه می فرماید:

«فلا ینبغی الإشکال فی عدم کونها من الکذب»(1)؛ اصلاً شایسته نیست کسی در نفی عنوان کذب از توریه اشکال کند.

نکته ی جواز توریه همان چیزی است که در تعریف صدق و کذب گفتیم که صدق و کذب، وصف خبر است و خبر هم

1- المکاسب المحرمه، ج 2، ص17: أما التوریه، و هی: أن یرید بلفظٍ معنیً مطابقاً للواقع و قصد من إلقائه أن یفهم المخاطب منه خلاف ذلک، مما هو ظاهر فیه عند مطلق المخاطب، أو المخاطب الخاص کما لو قلت فی مقام إنکار ما قلته فی حقّ أحد: «عَلِمَ اللّه ما قلته»، و أردتَ بکلمه «ما» الموصوله، و فَهِم المخاطب النافیه، و کما لو استأذن رجل بالباب فقال الخادم له: «ما هو ها هنا» و أشار إلی موضع خالٍ فی البیت، و کما لو قلت: «الیوم ما أکلت الخبز»، تعنی بذلک حاله النوم أو حاله الصلاه، إلی غیر ذلک فلا ینبغی الإشکال فی عدم کونها من الکذب.