بررسی گسترده ی فقهی کذب (موضوع، احکام و موارد استثناء) صفحه 165

معنایی است که متکلّم از کلام قصد کرده است و چون معنایی که متکلّم در توریه اراده کرده مطابق واقع است، پس کذب نیست و آن معنایی که مخاطب دریافت کرده گرچه مخالف واقع است، ولی متکلّم آن را قصد نکرده تا متّصف به کذب شود.

إن قلت: گرچه بر توریه لغتاً کذب صادق نیست، ولی مفسده ی کذب را دارد و آن إغراء به جهل است. بنابراین به اعتبار این مفسده می توانیم بگوییم حرام است.

قلت: حرمت کذب به خاطر إغراء به جهل نیست و اگر کذبی إغراء به جهل هم نباشد باز حرام است. بنابراین در مورد توریه نمی توانیم بگوییم به خاطر إغراء به جهل حرام است.

پس نتیجه این شد که توریه به عنوان کذب حرام نیست. بله، اگر عناوین محرّم دیگری بر آن منطبق شود، به خاطر آن عناوین حرام می شود؛ مثلاً اگر توریه مصداق غش، اهانت به مسلمان و ... باشد حرام است. به عنوان مثال اگر کسی به دیگری در مقام توریه بگوید: این غذا را بخوری مریض نمی شوی و منظورش این باشد که مریض نمی شود بلکه می میرد، چنین توریه ای جایز نیست؛ چون علاوه بر صدق عنوان غش بر این کلام، مرتکب قتل نفس هم شده است؛ زیرا با همین حرفش او را به کشتن داده است. یا کسی در هنگام خرید گوشت به قصاب می گوید: گوشت بره ی نر بدهید، قصاب هم در مقام توریه بگوید: نر