کتابخانه بالقرآن

بررسی گسترده ی فقهی کذب (موضوع، احکام و موارد استثناء) صفحه 166

صفحه 166

است و مرادش این باشد که پدر این گوسفند نر است، این کلام گرچه کذب نیست ولی مصداق غش بوده و حرام است.

کلام میرزای قمی - قدس سره - در حرمت توریه

مرحوم شیخ از میرزای قمی(1) - قدس سرهما - که از ایشان به عنوان بعض افاضل یاد کرده نقل می کند که در تعریف کذب می فرماید: اگر کلامی از متکلّمی صادر شود که بظاهره خلاف واقع باشد، کذب است. بنابراین همین که ظاهر کلامی خلاف واقع باشد هرچند آن را قصد نکرده باشد، کذب است.

نقد شیخ بر کلام میرزای قمی - قدس سرهما -

مرحوم شیخ در نقد کلام میرزای قمی - قدس سرهما - می فرماید: این که می فرمایید چنین کلامی کذب است، مرادتان کذب فی نفس الامر است یا کذب عند المخاطب و السامع؟ اگر مرادتان کذب فی

1- میرزای قمّی، ابو القاسم بن محمد حسن، قوانین الاصول، ج1، ص419: المعتبر فی الاتصاف بالصّدق و الکذب هو ما یفهم من الکلام ظاهر إلا ما هو المراد منه فلو قال رأیت حمارا و أراد منه البلید من دون نصب قرینه فهو یتصف بالکذب و إن لم یکن المراد مخالفا للواقع و کذلک إذا رأی زیدا و اعتقد أنه عمرو و قال رأیت رجلا فهو صادق لأنّ المفهوم من اللفظ مطابق للواقع بل و الاعتقاد أیضا و إن لم یکن معتقده فی شخص الرجل موافقا للواقع فهو علی مذهب الجاحظ أیضا صدق و المعتبر فی مطابقه الواقع هو مطابقته واقعا و لکن یکفی فی الکشف عن ذلک اعتقاد المطابقه و إن کان مخالفا لنفس الأمر.