کتابخانه بالقرآن

بررسی گسترده ی فقهی کذب (موضوع، احکام و موارد استثناء) صفحه 181

صفحه 181

مسوّغ اوّل: ضرورت

اشاره

مرحوم شیخ - قدس سره - اوّلین مسوّغی که برای کذب ذکر می کند، ضرورت است و می فرماید: ادلّه ی اربعه دلالت می کند که کذب عند الضروره جایز است.(1)

مناسب بود مرحوم شیخ - قدس سره -، اوّل مرادشان از ضرورت را تبیین می کردند که آیا مراد ضرورت برای حفظ جان است یا حفظ آبرو یا حفظ مال یا جلب منفعت بیشتر یا ... سپس به ادلّه ی آن می پرداختند. البته بعداً به طور ناقص به این مطلب خواهند پرداخت.

1- المکاسب المحرمه، ج 2، ص21: فاعلم أنّه یسوغ الکذب لوجهین: أحدهما الضروره إلیه: فیسوغ معها بالأدلّه الأربعه، قال اللّه تعالی (إِلّا مَنْ أُکْرِهَ وَ قَلْبُهُ مُطْمَئِنٌّ بِالْإِیمانِ) . و قال تعالی (لا یَتَّخِذِ الْمُؤْمِنُونَ الْکافِرِینَ أَوْلِیاءَ مِنْ دُونِ الْمُؤْمِنِینَ وَ مَنْ یَفْعَلْ ذلِکَ فَلَیْسَ مِنَ اللّهِ فِی شَیْ ءٍ إِلّا أَنْ تَتَّقُوا مِنْهُمْ تُقاهً).