کتابخانه بالقرآن

بررسی گسترده ی فقهی کذب (موضوع، احکام و موارد استثناء) صفحه 20

صفحه 20

نفس مخبرٌعنه است نه لوازم آن. بله، مخبرٌعنه در اکثر اوقات مفاد مطابقی کلام است و در بعضی موارد از لوازم مفاد مطابقی است، مانند کنایات.

بررسی فرمایش مرحوم امام - قدس سره -

1. تفسیری که مرحوم امام - قدس سره - از تعریف مشهور کردند و فرمودند که حتّی اگر جمله ای مانند «زیدٌ قائمٌ» به واسطه ی حوادث کونیه در جایی نقش ببندد، در صورتی که مطابق واقع باشد متّصف به صدق می شود(1)، این تفسیر به نظر ما صحیح نیست؛ زیرا نه تنها این جمله متّصف به صدق نمی شود، بلکه اصلاً خبر بر آن اطلاق نمی شود؛ چراکه خبر به جمله ای اطلاق می شود که موجِد جمله، شاعر و آگاه باشد و اگر شاعر نباشد خبر به آن اطلاق نمی شود.

1- همان، ص48: لا شبهه فی أنّ الکلام بنفسه مع قطع النظر عن صدوره من متکلّم مرید دالّ علی المعنی. فلو نقشت بواسطه الحوادث الکونیّه کلمه: «السماء فوقنا»، و «السماء تحتنا» فلا یمکن أن یقال: إنّا لا نفهم منهما شیئا أصلا، أو هما لا یحکیان عن مدلولهما، أو یقال: إنّ المدلول منهما شی ء واحد، أو إنّ مدلولهما لیس موافقا و لا مخالفا للواقع. فعلیه تکون الجمله الأولی صادقه، و الثانیه کاذبه. و توهّم أنّ ما یحکیان عنه لیس بنحو الدلاله، بل بنحو الخطور لأنس الذهن، خلاف الوجدان. و هو أصدق شاهد علی عدم الفرق فی الدلاله بین الکلام الصادر من متکلّم شاعر و بین الصادر من غیره.