بررسی گسترده ی فقهی کذب (موضوع، احکام و موارد استثناء) صفحه 231

نظر مختار در تعارض بین روایات

اشاره

در مورد تعارضی هم که مرحوم شیخ - قدس سره - فرمودند بین دو دسته ی روایات برقرار است، می گوییم: از آن جایی که روایت سماعه از لحاظ سند ضعیف و حجّت نیست، نمی تواند با روایات حجّت معارضه کند، علاوه بر آن که ما در بحث اصول قبول نکردیم که جمله ی شرطیه همه جا مفهوم داشته باشد، در ما نحن فیه هم مفهوم ندارد.

کلام شیخ - قدس سره - در تهافت ظاهر کلام مشهور

حاصل فرمایش شیخ - قدس سره - در ادامه ی کلامشان چنین است: ظاهر کلام مشهور در این مسأله که عند التمکّن من التوریه کذب جایز نیست و کلام دیگرشان در مورد «عقود و ایقاعات» و اقوال محرّمه مثل «سبّ و برائت» که گفته اند: در مورد اکراه بر این امور، حتّی با تمکّن از توریه اثری مترتب نیست، تهافت دارد؛ در باب عقود و ایقاعات گفته اند مثلاً اگر کسی را بر طلاق همسرش اکراه کنند، از آن جایی که فقط می توانند بر تلفّظ «زوجتی طالق» شخص را اکراه کنند و نمی توانند او را بر اراده ی معنای حقیقی اکراه کنند، پس شخص مکرَه بر طلاق واقعی و اراده ی معنا و انشاء طلاق نیست، با این حال فرموده اند شخص اگر واقعاً معانی را اراده کند، طلاق محقّق نمی شود؛ زیرا هرچند تمکّن از توریه دارد ولی باز اکراه صادق است، پس دلیل «رُفِعَ