بررسی گسترده ی فقهی کذب (موضوع، احکام و موارد استثناء) صفحه 245

تمسّک بعضی به روایت نبوی برای اثبات رجحان تحمّل ضرر و اجتناب از کذب

بعضی برای اثبات رجحان و استحباب تحمّل ضرر، به روایت نبوی - صلی الله علیه و آله و سلم - که می فرماید: «اجْتَنِبُوا الْکَذِبَ وَ إِنْ رَأَیْتُمْ فِیهِ النَّجَاهَ فَإِنَّ فِیهِ الْهَلَکَهَ»(1) نیز تمسّک کرده اند؛ یعنی کسی که فکر می کند نجات در دروغ است، باید بداند در واقع هلاکت در آن است. پس این روایت شامل جایی که کسی با دروغ می خواهد مالش را از دست ظالم نجات دهد می شود.(2)

امر به اجتناب از کذب در این روایت به قرینه ی روایات دالّ بر جواز کذب، امر استحبابی است.

نقد استدلال به روایت نبوی

در نقد این استدلال می گوییم: این روایت آبی از حمل بر استحباب است؛ زیرا «فَإِنَّ فِیهِ الْهَلَکَهَ»؛ در آن هلاکت است، و استحباب دوری جستن از هلاکت معنا ندارد.