کتابخانه بالقرآن

بررسی گسترده ی فقهی کذب (موضوع، احکام و موارد استثناء) صفحه 254

صفحه 254

کلام شیخ در اولویت حمل کلام ائمّه- علیهم السلام - در مقام تقیه بر توریه تا کذب

اشاره

مرحوم شیخ - قدس سره - بعد از آن که فرمودند عند الضروره و برای دفع ضرر حتّی مع التمکّن من التوریه، کذب جایز است، به مناسبت می فرماید(1): اقوالی که از ائمّه- علیهم السلام - در مقام تقیه صادر شده گرچه می تواند از باب کذب لمصلحهٍ باشد، ولی ألیق به شأن ائمّه صلوات الله و سلامه علیهم آن است که حمل بر توریه کنیم.

مثلاً در روایتی آمده: «لَا بَأْسَ أَنْ تُصَلِّیَ فِی ثَوْبٍ أَصَابَهُ خَمْرٌ»(2)؛ نماز در لباسی که خمر به آن اصابت کرده اشکالی ندارد.

1- المکاسب المحرمه، ج 2، ص29: ثم إنّ الأقوال الصادره عن أئمتنا صلوات اللّه علیهم فی مقام التقیه فی بیان الأحکام، مثل قولهم: «لا بأس بالصلاه فی ثوب أصابه خمر» و نحو ذلک، و إن أمکن حمله علی الکذب لمصلحه بناءً علی ما استظهرنا جوازه من الأخبار- إلّا أنّ الألیق بشأنهم- علیهم السلام - هو الحمل علی إراده خلاف ظواهرها من دون نصب قرینه، بأن یرید من جواز الصلاه فی الثوب المذکور جوازها عند تعذّر الغَسل و الاضطرار إلی اللبس، و قد صرّحوا بإراده المحامل البعیده فی بعض الموارد، مثل أنّه ذکر- علیه السلام -: «أنّ النافله فریضه»، ففزع المخاطب، ثم قال: «إنّما أردت صلاه الوتر علی النبی- صلی الله علیه و آله و سلم -».
2- مستدرک الوسائل، ج2، تتمه کتاب الطهاره، أبواب النجاسات و الاوانی، باب31، ح4، ص585 و فقه الرضا- علیه السلام -، ص281: فِقْهُ الرِّضَا- علیه السلام -: لَا بَأْسَ أَنْ تُصَلِّیَ فِی ثَوْبٍ أَصَابَهُ خَمْرٌ لِأَنَّ اللَّهَ حَرَّمَ شُرْبَهَا وَ لَمْ یُحَرِّمِ الصَّلَاهَ فِی ثَوْبٍ أَصَابَتْهُ وَ إِنْ خَاطَ خَیَّاطٌ ثَوْبَکَ بِرِیقِهِ وَ هُوَ شَارِبُ الْخَمْرِ إِنْ کَانَ یَشْرَبُ غِبّاً فَلَا بَأْسَ وَ إِنْ کَانَ مُدْمِناً لِلشُّرْبِ کُلَّ یَوْمٍ فَلَا تُصَلِّ فِی ذَلِکَ الثَّوْبِ حَتَّی یُغْسَلَ. الصَّدُوقُ فِی الْمُقْنِعِ، مِثْلَهُ إِلَی قَوْلِهِ أَصَابَتْهُ.