کتابخانه بالقرآن

بررسی گسترده ی فقهی کذب (موضوع، احکام و موارد استثناء) صفحه 263

صفحه 263

ألیق به شأن ائمّه- علیهم السلام - است، می گوییم: اگر مراد شیخ ألیق تعیّنی نباشد و فقط از باب احتیاط باشد که برای مردم شبهه نشود، اشکالی ندارد و إلا با استنباطی که کردیم، که کذب برای دفع ضرر اصلاً حزازتی ندارد و بلکه حتّی حلف کاذباً أحلی من التمر و الزبد است، هیچ اشکالی ندارد که کلام ائمّه- علیهم السلام - در مقام تقیّه را حمل بر کذب کنیم؛ چون هیچ مرجوحیتی علی الفرض در متن واقع ندارد.

کلام شیخ - قدس سره - در حمل روایت بر توریه در دوران بین توریه و تقیه

اشاره

مرحوم شیخ - قدس سره - در ادامه می فرماید: از آن چه گفتیم معلوم می شود اگر در روایتی دوران امر بین حمل آن بر تقیه یا حمل بر استحباب باشد، باید حمل بر استحباب کرد که خلاف ظاهر (توریه) است؛ به عنوان مثال در روایتی سائل از امام - علیه السلام - درباره ی مذی سؤال کرد، حضرت در جواب فرمودند: «یعید الوضوء»(1) که ظهور در وجوب دارد، در حالی که می دانیم مذی

1- در کتب روایی روایاتی وجود دارد که در آن حضرت امر به اعاده ی وضوء کرده اند، از جمله: ü وسائل الشیعه، ج1، کتاب الطهاره، أبواب نواقض الوضوء، باب12، ح9، ص279 و تهذیب الاحکام، ج1، ص18: وَ [مُحَمَّدُ بْنُ الْحَسَن] عَنِ الْحُسَیْنِ بْنِ سَعِیدٍ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ إِسْمَاعِیلَ عَنْ أَبِی الْحَسَنِ- علیه السلام - قَالَ: سَأَلْتُهُ عَنِ الْمَذْیِ فَأَمَرَنِی بِالْوُضُوءِ مِنْهُ ثُمَّ أَعَدْتُ عَلَیْهِ سَنَهً أُخْرَی فَأَمَرَنِی بِالْوُضُوءِ مِنْهُ وَ قَالَ: إِنَّ عَلِیّا- علیه السلام - أَمَرَ الْمِقْدَادَ أَنْ یَسْأَلَ رَسُولَ اللَّهِ- صلی الله علیه و آله و سلم - وَ اسْتَحْیَا أَنْ یَسْأَلَهُ فَقَالَ فِیهِ: الْوُضُوءُ قُلْتُ: وَ إِنْ لَمْ أَتَوَضَّأْ؟ قَالَ: لَا بَأْس. ü همان، ح16، ص281 و تهذیب الاحکام، ج1، ص21: وَ عَنْهُ [مُحَمَّدُ بْنُ الْحَسَن بِإِسْنَادِه عَنِ الْحُسَیْنِ بْنِ سَعِیدٍ] عَنِ ابْنِ أَبِی عُمَیْرٍ عَنْ یَعْقُوبَ بْنِ یَقْطِینٍ قَالَ: سَأَلْتُ أَبَا الْحَسَنِ- علیه السلام - عَنِ الرَّجُلِ یُمْذِی وَ هُوَ فِی الصَّلَاهِ مِنْ شَهْوَهٍ أَوْ مِنْ غَیْرِ شَهْوَهٍ قَالَ: الْمَذْیُ مِنْهُ الْوُضُوءُ.