بررسی گسترده ی فقهی کذب (موضوع، احکام و موارد استثناء) صفحه 291

صفحه 291

دارد. بنابراین روایت از لحاظ سند تمام میباشد. تعبیر از این روایت به موثقه به خاطر أبان است.

نحوهی استدلال به این روایت بر مدّعا اینچنین است که حضرت می فرماید: آن چه را می دانید بگویید و آن چه را که نمی دانید، بگویید: «اللَّهُ أَعْلَمُ» که کنایه از نگفتن آن سخن است، بعد حضرت می فرمایند: فردی آیه ای از قرآن را انتزاع می کند و از روی نادانی تفسیر میکند و با این کار بیشتر از فاصلهی آسمان و زمین سقوط می کند. پس معلوم می شود قول به غیر علم جایز نیست.

بررسی دلالت روایت

به نظر میرسد این روایت شریفه مربوط به احکام دین و شرعیات باشد؛ خصوصاً با توجّه به ذیل که حضرت تطبیق بر تفسیر به رأی در مورد آیات قرآن میکنند که مربوط به قول به غیر علم در شرعیات است، بنابراین اخذ اطلاق از این روایت که عرفیات و امور غیر شرعی را هم شامل شود، مشکل است.

ولی مرحوم امام - قدس سره - می فرماید:(1) این روایت اطلاق دارد و


1- المکاسب المحرمه (للإمام الخمینی)، ج 2، ص79: موثّقه زیاد بن أبی رجاء ... إلّا أن یناقش فیها بأنّ ذیلها قرینه علی أنّ المراد من القول بغیر علم مثل الفتوی و الإخبار عن اللّه تعالی لا مطلقا. إلّا أن یقال: إنّ ذکر مصداق أهمّ المصادیق لا یصیر قرینه علی الاختصاص، فالعبره بإطلاق الصدر. و أمّا المناقشه فیها باشتمالها علی ما لا یجب جزما و هو القول بأنّ اللّه أعلم، ففی غیر محلّها، لأنّه کنایه عن عدم جواز القول بغیر علم. فالظاهر المتفاهم منها عدم جوازه.
کتابخانه بالقرآن کتابخانه بالقرآن
نرم افزار موبایل کتابخانه

دسترسی آسان به کلیه کتاب ها با قابلیت هایی نظیر کتابخانه شخصی و برنامه ریزی مطالعه کتاب

دانلود نرم افزار کتابخانه