بررسی گسترده ی فقهی کذب (موضوع، احکام و موارد استثناء) صفحه 301

زراره از امام صادق - علیه السلام - نقل می کند که فرمودند: از حقیقت ایمان آن است که گفتارت از علمت تجاوز نکند. [یعنی آن چه را علم داری بگو و آن چه را که نمی دانی نگو].

بنابراین از این روایت استفاده می شود اگر کسی خارج از محدوده ی علمش سخن بگوید، از حقیقت ایمان خارج است.

نقد دلالت روایت بر حرمت قول به غیر علم

به نظر می آید این روایت علاوه بر ضعف سند که مرسله است، دلالت بر حرمت هم نداشته باشد؛ چون چنین تعبیراتی در مندوبات هم به کار می رود، مثل «من الایمان حُسن الخلق و إطعام الطعام»(1) که به این معنا است که ایمان این خاصیت را دارد، ولی اگر حُسن خُلق نداشت یا اطعام طعام نکرد دالّ بر انتفاء ایمانش نیست و به تعبیر دیگر روایت می فرماید این امور از حقیقت ایمان ناشی می شود، ولی آیا با انتفاء آن ها ایمان هم منتفی می شود تا ملازمه ی طرفینی باشد، از مثل این عبارت چنین ملازمه ی طرفینی استفاده نمی شود.