بررسی گسترده ی فقهی کذب (موضوع، احکام و موارد استثناء) صفحه 306

هُوَ عِنْدَ اللَّهِ عَظِیمٌ) و این حرمت، مطلق قول به غیر علم را شامل خواهد بود؛ چون مورد، مربوط به غیر احکام الله است.

نقد استدلال به وصیّت امیرالمؤمنین - علیه السلام -

ولی ظاهر آن است که گرچه به تنهایی عبارت «لَا تَقُلْ مَا لَا تَعْلَمُ» دالّ بر حرمت قول به غیر علم است، امّا با تعلیل هایی که حضرت فرمودند معلوم می شود این حرمت، محدود به همان مواردی است که از آیات مذکور یا سایر ادلّه استفاده می شود؛ زیرا حضرت می فرمایند: چرا باید از آن چه نمی دانی پرهیز کنی؟ چون خلاف وظیفه ای است که خداوند متعال در این آیات برای اعضاء و جوارح تو قرار داده است. و همان طور که قبلاً توضیح داده شد، آیه ی (وَ لا تَقْفُ ما لَیْسَ لَکَ بِهِ عِلْمٌ) مربوط به شرعیّات است. مضافاً به این که بنابر اظهر، مراد متابعت عملی از غیر علم است و شامل سخن گفتن بدون علم نمی شود.

و امّا آیه ی بعد موردِ استشهاد که خداوند متعال می فرماید: (تَحْسَبُونَهُ هَیِّناً وَ هُوَ عِنْدَ اللَّهِ عَظِیمٌ) مربوط به مورد «إفک» است که نسبت خلاف عفّت به مسلمانی بدون علم داده شده و در آیات قبل هم می فرماید: (لَوْ لا إِذْ سَمِعْتُمُوهُ ظَنَّ الْمُؤْمِنُونَ وَ الْمُؤْمِناتُ بِأَنْفُسِهِمْ خَیْراً وَ قالُوا هذا إِفْکٌ مُبینٌ)(1)، وظیفه ی مؤمنان در مقابل چنین حرف هایی آن است که تعبّداً بگویند «افک» است،