کتابخانه بالقرآن

بررسی گسترده ی فقهی کذب (موضوع، احکام و موارد استثناء) صفحه 33

صفحه 33

جواب این استدلال در مختصر(1) و مطوّل هم ذکر شده و آن این که منافقان گفتند: ما شهادت می دهیم، در حالی که واقعاً شهادت نمی دادند؛ زیرا شهادت یعنی إخبار از اعتقاد، یقین و شهود، در حالی که این چنین نبودند. بنابراین این إخبار از نفسشان مطابق واقع نبود و فقط لقلقه ی زبان بود، پس طبق قاعده متّصف به کذب می شود.

جواب دیگر این که شهادت خداوند متعال به کاذب بودن منافقان در خصوص این قضیه نیست، بلکه مقصود این است که به عنوان یک صفت ثابت، منافقان دروغ گو هستند. در آیات بعد هم به بعض آن اشاره می کند، از جمله این که در بین خودشان در مورد پیامبر - صلی الله علیه و آله و سلم - گفته بودند فقیر است و ما غنی هستیم، ولی

1- مختصر المعانی، ص31: و رد هذا الاستدلال بان المعنی لکاذبون فی الشهاده و فی ادّعائهم المواطأه، فالتکذیب راجع إلی الشهاده باعتبار تضمنها خبرا کاذبا غیر مطابق للواقع، و هو ان هذه الشهاده من صمیم القلب و خلوص الاعتقاد بشهاده ان و اللام و الجمله الاسمیه (أو) المعنی انهم لکاذبون (فی تسمیتها) أی فی تسمیه هذا الاخبار شهاده لان الشهاده ما یکون علی وفق الاعتقاد فقوله تسمیتها مصدر مضاف إلی المفعول الثانی و الاول محذوف (أو) المعنی انهم لکاذبون (فی المشهود به) اعنی قولهم انک لرسول الله لکن لا فی الواقع بل (فی زعمهم) الفاسد و اعتقادهم الباطل لانهم یعتقدون انه غیر مطابق للواقع فیکون کاذبا باعتقادهم و ان کان صادقا فی نفس الامر فکأنه قیل انهم یزعمون انهم کاذبون فی هذا الخبر الصادق و حینئذ لا یکون الکذب الا بمعنی عدم المطابقه للواقع فلیتأمل. لئلا یتوهم ان هذا اعتراف بکون الصدق و الکذب راجعین إلی الاعتقاد.