بررسی گسترده ی فقهی کذب (موضوع، احکام و موارد استثناء) صفحه 40

مرحوم امام - قدس سره - بحثی را مطرح کرده اند مبنی بر این که آیا در تحقّق صدق و کذب، وجود مخاطب شرط است یا اگر مخاطبی هم نباشد کلام متّصف به صدق و کذب می شود؟

ممکن است کسی بگوید اگر مخاطبی نباشد که کلام به او افهام شود، متّصف به صدق و کذب نمی شود. حتّی از لوازم کلام بعضی استفاده می شود اگر مخاطبی باشد که می داند سخن متکلّم خلاف واقع است، دیگر آن کلام با وجود علم مخاطب به خلاف واقع، متّصف به کذب نمی شود.

مرحوم امام - قدس سره - ابتدا احتمال این که تقوّم کذب به وجودِ مخاطبی است که به او افهام شود را تقویت می کنند و می فرمایند:

وجوهی بر لزوم وجود مخاطب در اتّصاف به صدق و کذب

اشاره

اطلاق صدق و کذب متفرّع بر حکایت جمله از معنا می باشد و حکایت هم یا متفرّع بر دلالت است و یا عین دلالت. دلالت هم معنایی متقوّم به سه طرف است: دالّ، مدلول و مدلولٌ علیه؛