بررسی گسترده ی فقهی کذب (موضوع، احکام و موارد استثناء) صفحه 63

ثمره ی بحث از کبیره بودن کذب

بعضی گفته اند بر بحث صغیره یا کبیره بودن کذب، ثمره ای مترتب نیست، ولی این درست نیست و دو ثمره بر آن مترتب است:

1. عدّه ای قائلند که عدالت یعنی ملکه ی اجتناب از کبائر و عدم اصرار بر صغائر. طبق این مبنا اگر کذب از کبائر باشد، به مجرّد ارتکاب آن باعث سقوط از عدالت می شود تا دوباره آن ملکه را تحصیل کند. البته این مبنا مورد پذیرش ما نیست و عدالت به معنای استقامت در راه دین است؛ «عدلٌ: أی مستقیمٌ فی طریقه» و ارتکاب صغیره و کبیره، هر دو به عدالت ضربه می زند.

2. اگر کذب کبیره باشد، در مقام تزاحم با گناه دیگر که چه بسا اتفاق بیفتد، اجتناب از کذب مقدّم می شود؛ یعنی در دَوران امر بین ارتکاب کذب یا گناه دیگری که کبیره نیست یا کبیره بودنش کمتر و اهون از کذب است، آن گناه دیگر مقدّم می شود و باید از کذب اجتناب کرد. البته در بعضی موارد می توان با توریه مشکل را حل کرد که إن شاء الله در بحث توریه خواهد آمد.