کتابخانه بالقرآن

بررسی گسترده ی فقهی اجرت بر واجبات، مستحبات و فروعات مناسب صفحه 11

صفحه 11

این اشکال، صاحب مفتاح الکرامه باشد و صاحب جواهر از ایشان اخذ کرده باشد)(1) و آن اشکال این است که أخذ اجرت بر واجبات نه تنها منافات با اخلاص ندارد، بلکه تضاعف الوجوب بسبب الاجاره یؤکد الاخلاص؛ باعث تأکید اخلاص نیز می شود.

اشکال مرحوم شیخ - قدس سره - بر کلام مفتاح الکرامه

مرحوم شیخ(2) دو اشکال بر کلام مفتاح الکرامه وارد می کنند:

1. این کلام که «تضاعف الوجوب یؤکد الاخلاص» فرضاً اگر صحیح باشد در مورد اجاره فقط کاربرد دارد؛ چون طبق عقد اجاره، عمل به متعلّق آن واجب می شود، امّا در مورد جعاله دیگر کاربرد ندارد؛ چون وجوبی از ناحیه ی جعاله ایجاد نمی شود تا باعث تضاعف وجوب و در نتیجه تأکّد اخلاص شود.

1- استاد و والد ما (آیت الله سید جواد مدرسی یزدی اعلی الله مقامه) از استادشان سید بروجردی - رحمه الله - نقل می کردند که می فرمودند: جواهر عیال بر مفتاح الکرامه است. یعنی صاحب جواهر به مفتاح الکرامه نگاه می کردند و از آن استفاده می بردند.
2- المکاسب المحرمه، ج 2، ص127: و فیه مضافاً إلی اقتضاء ذلک، الفرق بین الإجاره و الجعاله، حیث إنّ الجعاله لا توجب العمل علی العامل أنّه إن أُرید أنّ تضاعف الوجوب یؤکّد اشتراط الإخلاص، فلا ریب أنّ الوجوب الحاصل بالإجاره توصّلی لا یشترط فی حصول ما وجب به قصد القربه مع أنّ غرض المستدلّ منافاه قصد أخذ المال لتحقق الإخلاص فی العمل لا لاعتباره فی وجوبه. و إن أُرید أنّه یؤکّد تحقّق الإخلاص من العامل، فهو مخالف للواقع قطعاً؛ لأنّ ما لا یترتّب علیه أجر دنیوی أخلص ممّا یترتّب علیه ذلک بحکم الوجدان.