بررسی گسترده ی فقهی اجرت بر واجبات، مستحبات و فروعات مناسب صفحه 138

إحیاء نفس است که وجوبش به ادلّه ی لُبیه مطلق بوده کما این که خود کاشف الغطاء هم قبول دارند که وجوبش مطلق است و حتّی اگر جایی نظام هم نباشد باز نجات نفس واجب است؛ مثلاً دو نفر در بیابان باشند که یکی مُشرف به هلاکت باشد، بر دیگری واجب است که اگر می تواند او را نجات دهد. پس این مثال مرحوم شیخ، خارج از ما نحن فیه است و نقضی بر کلام شیخ کبیر نیست.

3. راه حلّ دیگر

اشاره

راه حلّ دیگری که مرحوم شیخ از طرف بعضی ارائه می کند این چنین است:

صناعات و حِرَف که دخیل در اقامه ی نظام است، وجوبشان مِن حیث هی صنعهٌ و حرفهٌ نیست، بلکه از این حیث است که مقدّمه برای اقامه ی نظام و حفظ آن است، لذا به همان مقداری که مقدّمیت اقتضاء می کند، وجوب دارند.

از طرف دیگر قوام اقامه ی نظام به این نیست که این صناعات و حِرَف، تبرّعی و به نحو مجانی باشد، بلکه چه مجاناً باشد و چه با دریافت عوض، نظام اقامه می شود. بنابراین آن چه به عنوان مقدّمیت برای نظام واجب است، مطلق بذل عمل است و به عبارت دیگر جامع بین عملِ تبرّعی و عملِ با مزد و عوض است؛ یعنی عمل با مزد و عوض نیز مقدّمه برای اقامه ی نظام است، پس مانعی از دریافت مزد در قبال عمل نیست.