بررسی گسترده ی فقهی اجرت بر واجبات، مستحبات و فروعات مناسب صفحه 145

محقّق نشده باشد. اگر ایجاد تدریجی باشد وجود هم تدریجی است و اگر ایجاد دفعی باشد وجود هم دفعی است. ایجاد، وجود و موجود ذاتاً یکی هستند، فقط اعتباراً با هم تفاوت دارند.

با روشن شدن این مطلب، معلوم می شود راه حلّ محقق نائینی درست نیست و مشکلی را حلّ نمی کند؛ زیرا با تعلّق وجوب به مصدر، به تبع آن اسم مصدر هم که ذاتاً با مصدر یکی است، از تحت سلطنت مکلّف خارج شده و ضروری الوجود (شرعاً) خواهد شد(1)، در نتیجه اسم مصدر نیز نمی تواند متعلّق اجاره واقع شود؛ زیرا هم چنان مشکل «أکل مال به باطل» باقی است.

راه حلّ مختار برای رفع تهافت

اشاره

ما دو راه حلّ برای رفع تهافت دو فتوای مشهور ارائه می کنیم:

1. همان راهی که برای جواز أخذ اجرت بر واجبات ارائه کردیم، در این جا نیز کاربرد دارد و آن این که: أخذ اجرت بر واجب (چه واجب عینی و چه کفایی، چه تعبّدی و چه توصّلی) در صورتی جایز نخواهد بود که عمل به نحوی که واجب است در واجب عینی تعیینی، طبیعتِ لابشرط و در واجب کفایی،