- اشاره 1
- اجرت بر واجبات 1
- اشاره 6
- تبیین موضع بحث 6
- 1. اجماع 8
- ادلّه ی صاحب ریاض - قدس سره - بر حرمت أخذ اجرت بر واجبات 8
- نقد مرحوم شیخ بر کلام صاحب ریاض - قدس سرهما - 9
- 2. منافات أخذ اجرت بر واجبات با اخلاص در عمل 9
- اشاره 9
- نقد صاحب مفتاح الکرامه بر کلام صاحب ریاض - قدس سرهما - 10
- اشکال مرحوم شیخ - قدس سره - بر کلام مفتاح الکرامه 11
- ملاحظاتی بر کلام مرحوم شیخ - قدس سره - 16
- منافات قصد اجرت با مراتب بالای اخلاص 27
- استدلال شیخ - قدس سره - بر حرمت أخذ اجرت به خاطر عدم منفعت مستأجر 30
- اشاره 30
- نقد سید یزدی بر کلام مرحوم شیخ - قدس سرهما - 31
- دفاع محقق ایروانی از کلام مرحوم شیخ - قدس سرهما - 33
- نقد کلام محقق ایروانی - قدس سره - 37
- اشاره 39
- استدلال کاشف الغطاء - قدس سره - بر حرمت أخذ اجرت بر واجبات 39
- نقد مرحوم شیخ بر کلام کاشف الغطاء - قدس سرهما - 41
- نقد مرحوم امام بر کلام کاشف الغطاء - قدس سرهما - 42
- سرّ عدم منافات بین صفت وجوب و تملّک در کلام سید یزدی - قدس سره - 49
- اشاره 49
- نقد مرحوم امام بر کلام سید یزدی - قدس سرهما - 51
- نقد و بررسی کلام مرحوم امام - قدس سره - 55
- کلام محقق ایروانی در ردّ استدلال کاشف الغطاء - قدس سرهما - 57
- نقد مرحوم امام بر کلام محقق ایروانی - قدس سرهما - 61
- وجوه محقق اصفهانی - قدس سره - بر حرمت أخذ اجرت بر واجبات 63
- اشاره 63
- اشاره 64
- وجه اوّل: عدم تسلّط مستأجر بر عمل 64
- نقد وجه اوّل 65
- وجه دوم: مفقود بودن دو رکن اجاره 66
- اشاره 66
- نقد وجه دوم 70
- وجه سوم: عدم مالیت و احترام عمل واجب 72
- اشاره 72
- تعریف مال 73
- نقد وجه سوم: عمل دارای مالیت است 75
- تفاوت ملک و مال 75
- سخن دیگری از محقق اصفهانی - قدس سره - در تعریف مال 78
- بررسی کلام محقق اصفهانی - قدس سره - 80
- اشاره 81
- وجه چهارم: عدم احترام عمل واجب 81
- نقد وجه چهارم 83
- آیا کافر حربی می تواند مالک شود؟ 102
- بیان سید عمید الدین - قدس سره - بر عدم مالکیت کافر حربی 105
- مالکیت کافر حربی در نظر صاحب جواهر - قدس سره - 106
- استدلال صاحب بلغه الفقیه بر مالکیت کافر حربی 106
- دلیل مختار بر تملّک کافر حربی 109
- وجه پنجم: لغویت پرداخت اجرت بر عمل واجب 114
- اشاره 114
- اشاره 115
- وجه ششم: أخذ اجرت بر واجبات، مصداق أکل مال به باطل 115
- نقد وجه پنجم (وجه محقق خراسانی - قدس سره - ) 115
- نقد و بررسی وجه ششم 116
- بیان شیخ - رحمه الله - در أکل مال به باطل بودن أخذ اجرت بر واجبات 117
- اشاره 117
- اشکال مرحوم امام بر کلام مرحوم شیخ - قدس سرهما - 118
- نقد کلام مرحوم امام - قدس سره - 119
- اشکال سید یزدی بر کلام مرحوم شیخ - قدس سرهما - 120
- نقد فرمایش سید یزدی - قدس سره - 121
- اشکال محقق ایروانی بر کلام شیخ - قدس سرهما - 122
- نقد کلام محقق ایروانی - قدس سره - 123
- تأمّلی در شمول آیه ی شریفه ی (لاَ تَأْکُلُوا أَمْوَالَکُمْ بَیْنَکُمْ بِالْبَاطِلِ ) بر ما نحن فیه 124
- اشاره 128
- جواز أخذ اجرت بر واجب تخییری 128
- حکم أخذ اجرت بر واجب کفایی 128
- جواز أخذ اجرت بر واجبات نظامیه 130
- انکار محقق ایروانی و مرحوم امام - قدس سرهما - نسبت به وجوب حفظ نظام 130
- نقد کلام محقق ایروانی و مرحوم امام - قدس سرهما - 133
- اشاره 134
- اشاره 134
- 1. للاجماع و السیره القطعیه 134
- نقد راه حلّ اوّل 134
- راه حل های مرحوم شیخ در رفع تهافت بین دو فتوای مشهور 134
- اشاره 135
- 2. راه حلّ مرحوم کاشف الغطاء - قدس سره - 135
- نقد مرحوم شیخ بر راه حلّ کاشف الغطاء - قدس سرهما - 137
- بررسی کلام مرحوم شیخ - قدس سره - 137
- 3. راه حلّ دیگر 138
- اشاره 138
- نقد مرحوم شیخ - قدس سره - بر راه حلّ سوم 140
- اشاره 141
- راه حلّ محقق نائینی - قدس سره - 141
- نقد راه حلّ محقق نائینی - قدس سره - 144
- راه حلّ مختار برای رفع تهافت 145
- اشاره 145
- نتیجه ی مختار مرحوم شیخ - قدس سره - در واجبات نظامیه 147
- اشاره 148
- نقض هایی بر حرمت أخذ اجرت بر واجبات 148
- حلّ مسأله 150
- جواز أخذ اجرت بر نیابت از انجام عمل واجب 151
- اشاره 151
- ملاحظاتی بر کلام مرحوم شیخ - قدس سره - 154
- اشاره 159
- اجرت بر مستحبات 159
- حکم اخذ اجرت بر مستحبات 160
- اشاره 161
- حکم احتساب عمل مورد اجاره به عنوان عبادت برای اجیر 161
- عدم جواز اتیان عمل مستأجرٌ علیه به عنوان عبادت برای خود 162
- اشاره 165
- اقوال در مسأله 165
- کلام علامه - قدس سره - در منتهی المطلب 170
- اشاره 174
- بررسی استدلال های مسأله 174
- بررسی استدلال علامه - قدس سره - 175
- بررسی استدلال شهید ثانی - قدس سره - 176
- بررسی استدلال شافعی 178
- نظر مختار در مسأله 179
- حکم طواف راکباً در کلام قدما 180
- بررسی روایات جواز طواف راکباً 183
- اشاره 183
- روایت عبدالله بن یحیی الکاهلی: 184
- روایت محمد بن مسلم: 186
- صحیحه ی معاویه بن عمار: 190
- اشاره 196
- اجرت بر اذان و امامت در نماز 196
- آیا اخذ اجرت بر أذان حرام است؟ 197
- اشاره 197
- دو نوع أذان: (أذان للصلاه و أذان إعلامی) 197
- اشاره 198
- حکم اخذ اجرت بر اذان للصلاه 198
- استدلال شیخ - قدس سره - بر حرمت اخذ اجرت بر اذان و نقد آن 199
- اشاره 199
- استدلال بعضی دیگر بر عدم جواز و نقد آن 200
- روایت زید بن علی بن الحسین: 201
- روایات دالّ بر عدم جواز اخذ اجرت بر اذان 201
- روایت سکونی: 204
- مصحّحه ی حمران: 205
- حکم اخذ اجرت بر اذان إعلامی 208
- حکم اخذ اجرت بر امامت در نماز 210
- اجرت بر شهادت 212
- اشاره 212
- اشاره 213
- مرحله ی تحمّل شهادت 213
- آیا تحمّل شهادت واجب است؟ 214
- دلالت آیه ی شریفه بر وجوب تحمّل شهادت 215
- اشاره 215
- بررسی دلالت آیه ی شریفه 217
- 1. صحیحه ی هشام بن سالم: 222
- روایات دالّ بر مربوط بودن آیه ی شریفه به مقام تحمّل 222
- 2. روایت ابی الصباح: 222
- 3. روایت جراح المدائنی: 223
- 5. روایت محمد بن الفضیل: 224
- 4. موثّقه ی سماعه: 224
- دلالت آیه ی شریفه و روایات بر وجوب تحمّل شهادت 226
- اشاره 226
- اشکال بر ظهور آیه ی شریفه و روایات در وجوب تحمّل شهادت 226
- پاسخ به اشکال 230
- آیا وجوب تحمّل شهادت، عینی است یا کفایی؟ 232
- آیا اخذ اجرت بر تحمّل شهادت جایز است؟ 234
- اشاره 237
- مرحله ی أداء شهادت 237
- عدم وجوب أداء شهادت بر غیر مدعوّ برای تحمّل شهادت 238
- روایات دالّ بر عدم وجوب أداء شهادت بر غیر مدعوّ برای تحمّل شهادت 240
- 1. صحیحه ی محمد بن مسلم: 240
- 2. مصحّحه ی هشام بن سالم: 241
- 4. موثّقه ی محمد بن مسلم: 242
- 3. صحیحه ی محمد بن مسلم: 242
- 5. روایت محمد بن مسلم: 242
- 6. صحیحه ی دیگر محمد بن مسلم: 244
- 7. مرسله ی یونس: 245
- ادلّه ی قائلین به وجوب اداء شهادت مطلقاً 248
- آیا وجوب أداء شهادت، عینی است یا کفایی؟ 250
- حکم اخذ اجرت بر أداء شهادت 251
- اشاره 251
- فروعات شیخ - قدس سره - بر بحث وجوب تحمّل و أداء شهادت 251
- الف: حرمت اخذ اجرت حتّی در صورت استلزام قطع مسافت طویله 252
- ب: عدم وجوب تحمل یا أداء شهادت در صورت استلزام بذل مال 253
- اشاره 253
- استدلال مسأله 254
- شبهه و دفع آن 255
- اشاره 259
- نقد میرزا محمد تقی شیرازی بر کلام مرحوم شیخ - قدس سرهما - 259
- ج: جواز امتناع شاهد از حضور، در صورت امکان و مطالبه ی احضار 259
- دفاع محقق ایروانی از کلام شیخ - قدس سرهما - 260
- نقد کلام محقق ایروانی - قدس سره - 262
- مبنای مختار در مسأله 263
- اشاره 266
- اجرت بر قضاوت و افتاء 266
- حکم اخذ اجرت بر قضاوت 267
- حکم اخذ اجرت بر افتاء 268
- ارتزاق از بیت المال 272
- اشاره 272
- ارتزاق از بیت المال در موارد عدم جواز اخذ اجرت 273
- اشاره 273
- آیا جواز ارتزاق از بیت المال اختصاص به صورت فقر دارد؟ 275
- اشاره 275
- دلیل قائلین به عدم جواز ارتزاق از بیت المال در صورت غنا و نقد آن 276
- اشاره 277
- بیت المال و منابع آن 277
- مصارف بیت المال مسلمین 280
- کتاب نامه 284
مرحله ی أداء شهادت
اشاره
بعد از بحث درباره ی وجوب تحمّل شهادت و جواز یا عدم جواز اخذ اجرت بر آن، اکنون درباره ی مقام أداء شهادت بحث می کنیم که آیا واجب است یا خیر و در صورت وجوب، آیا اخذ اجرت بر آن حرام است یا خیر؟
در این که أداء شهادت فی الجمله واجب است، اختلافی وجود ندارد و همه ی فقهاء بدون استثناء قائل به وجوب أداء شهادت هستند. آیات و روایات نیز بر آن دلالت می کند، از جمله آیه ی شریفه ی بعد از آیه ی مورد بحث درباره ی وجوب تحمّل شهادت که می فرماید:
(وَ إِنْ کُنْتُمْ عَلی سَفَرٍ وَ لَمْ تَجِدُوا کاتِباً فَرِهانٌ مَقْبُوضَهٌ فَإِنْ أَمِنَ بَعْضُکُمْ بَعْضاً فَلْیُؤَدِّ الَّذِی اؤْتُمِنَ أَمانَتَهُ وَ لْیَتَّقِ اللَّهَ رَبَّهُ وَ لا تَکْتُمُوا الشَّهادَهَ وَ مَنْ یَکْتُمْها فَإِنَّهُ آثِمٌ قَلْبُهُ وَ اللَّهُ بِما تَعْمَلُونَ عَلیمٌ)(1)
اگر در سفر بودید و کاتبی نیافتید، وثیقه های دریافت شده [جایگزین سند و گواه] است و اگر به یکدیگر اطمینان داشتید [و وثیقه نگرفتید] آن کسی که امینش شمرده اند باید امانت خود را أداء نماید و از خداوند که پروردگارش است پروا کند. و شهادت را کتمان نکنید و
1- سوره ی بقره، آیه ی283.