بررسی گسترده ی فقهی اجرت بر واجبات، مستحبات و فروعات مناسب صفحه 254

استدلال مسأله

روایت صحیح و معتبر «لاضرر و لاضرار» بنا بر آن چه ما به تبع کثیری از أعلام انتخاب کردیم لسانش، لسان حکومت است و حاکم بر تمام ادلّه ی اوّلیه است، مگر بعض ادلّه که در جای خود بیان شده است؛ یعنی روایت «لاضرر» هر حکم ضرری را برمی دارد. بنابراین در این جا چون وجوب تحمّل و أداء شهادت منجرّ به ضرر بر شاهد می شود، پس لاضرر این وجوب را برمی دارد.

امّا طبق مبنای کسانی مثل جناب شیخ الشریعه و مرحوم امام - قدس سرهما - که قائلند دلیل «لاضرر و لاضرار» ناظر به ادلّه ی عناوین اوّلیه نیست و حکومت بر آن ندارد بلکه در مقام نهی از ضرر است، جواب این مسأله مشکل می شود، مگر این که ادّعا کنند ادلّه ی وجوب تحمّل شهادت از صورت اصابه ی ضرر منصرف است، ولی این ادّعا در مورد ضرر یسیر قابل پذیرش نیست؛ چون انصراف یک امر عرفی است و عرف چنین انصرافی را نمی پذیرد. ولی طبق مبنای ما می توانیم بگوییم حتّی اگر ضرر یسیر هم باشد، وجوب ندارد؛ چون اطلاق لفظی «لاضرر» شامل آن می شود، مگر به قدری ضرر کم باشد که دلیل «لاضرر» از آن منصرف باشد.

حتّی مواردی که منجرّ به ضرر بدنی هم می شود هرچند ضرر مالی نداشته باشد به همان اطلاق «لاضرر» می توانیم