بررسی گسترده ی فقهی اجرت بر واجبات، مستحبات و فروعات مناسب صفحه 255

بگوییم واجب نیست، ولی کسانی که این مبنا را قبول ندارند نمی توانند حکم به عدم وجوب کنند، مگر مواردی که به حدّ حرج برسد که در آن صورت با تمسّک به قاعده ی «لاحرجی می توانند حکم به عدم وجوب کنند، هرچند در مورد آن قاعده هم افراد نادری قائلند تمام نیست.

شبهه و دفع آن

ممکن است کسی در مورد جریان قاعده ی «لاضرر» در ما نحن فیه این اشکال را مطرح کند که قاعده ی «لاضرر» قاعده ای امتنانی است و در نتیجه اگر جریان قاعده در جایی خلاف امتنان بر دیگری باشد جاری نخواهد بود. به عنوان مثال اگر جواز ساختن طبقات زیاد بر روی ساختمانی که موجب ضرر بر همسایگان باشد را به وسیله ی قاعده ی «لاضرر» نفی کنیم، از آن جا که جریان این قاعده به نفع همسایگان موجب ضرر به صاحب ملک می شود و خلاف امتنان بر اوست، دیگر قاعده ی «لاضرر» به خاطر تعارض ضررین جاری نخواهد بود.(1)

در ما نحن فیه هم از آن جا که جریان قاعده ی «لاضرر» و در نتیجه برداشتن وجوب تحمّل و أداء شهادت، منجرّ به وارد آمدن ضرر به مشهودٌ له می شود، قاعده ی «لاضرر» به خاطر تعارض