بررسی گسترده ی فقهی اجرت بر واجبات، مستحبات و فروعات مناسب صفحه 275

آیا جواز ارتزاق از بیت المال اختصاص به صورت فقر دارد؟

اشاره

بعضی می گویند در صورتی می توان از بیت المال درّ رزق کرد که نیازمند باشد، هرچند نیازمندیش به خاطر اشتغال به همان کار دارای مصلحت عامّه باشد به گونه ای که وقتی برای کسب نداشته باشد؛ مثلاً قاضی که شبانه روز وقت خود را برای قضاوت صرف می کند دیگر فرصتی برای کسب درآمد ندارد و در صورت نیازمند بودن، حاکم می تواند از بیت المال برای او درّ رزق کند، ولی اگر نیازمند به تأمین زندگی از طریق بیت المال نباشد درّ رزق بر او جایز نیست. امّا بعضی دیگر معتقدند چه نیازمند باشد و چه مستغنی، در صورتی که حاکم شرع مصلحت ببیند می تواند درّ رزق کند.

مرحوم شیخ نظر اوّل را انتخاب می کنند و می فرمایند:

و کیف کان، فمقتضی القاعده عدم جواز الارتزاق إلّا مع الحاجه علی وجه یمنعه القیام بتلک المصلحه عن اکتساب المؤونه، فالارتزاق مع الاستغناء و لو بکسب لا یمنعه القیام بتلک المصلحه، غیر جائز.(1)