بررسی گسترده ی فقهی اجرت بر واجبات، مستحبات و فروعات مناسب صفحه 277

که آیه ی شریفه به نحو وجوبی بیان می کند اگر وصیّ یا قیّم، غنی بود از مال یتیم استیکال نکند. نوع فقهاء هم در این جا احتیاط کرده اند.

به هر حال فرضاً اگر جایز نباشد ولیّ و قیّم در صورت غنا از اموال یتیم اجرت بردارد هرچند برای یتیم کار می کند، این هیچ ربطی به ارتزاق از بیت المال ندارد و اصلاً مسأله ی ارتزاق از بیت المال همان طور که بیان کردیم موضوع دیگری است.

با این که عنوان بیت المال خیلی بر زبان ها جاری و ساری است، امّا هنوز خیلی ها معنای درست و دقیق آن را نمی دانند. بنابراین مناسب است در مورد بیت المال توضیح دهیم که اوّلاً: بیت المال چیست؟ و ثانیاً: منابع و مصارف آن کدام است؟

بیت المال و منابع آن

اشاره

بعضی عناوین در فقه می توانند مالکیت داشته باشند، مانند عنوان فقراء که مالک سهم فقراء از زکات است، یا عنوان ساداتِ فقیر که بنا بر نظری مالک بخشی از خمس می باشد.

یکی دیگر از عناوینی که می تواند مالک باشد، عنوان بیت المال است. البته در فرهنگ فقه و روایات دو نوع بیت المال وجود دارد؛ بیت المال امام و بیت المال مسلمین.

بیت المال امام یعنی آن چیزهایی که متعلّق به امام - علیه السلام - بما هو امام است، مثل سهم امام از خمس که در آیه ی شریفه می فرماید: