- اشاره 1
- اجرت بر واجبات 1
- اشاره 6
- تبیین موضع بحث 6
- ادلّه ی صاحب ریاض - قدس سره - بر حرمت أخذ اجرت بر واجبات 8
- 1. اجماع 8
- اشاره 9
- نقد مرحوم شیخ بر کلام صاحب ریاض - قدس سرهما - 9
- 2. منافات أخذ اجرت بر واجبات با اخلاص در عمل 9
- نقد صاحب مفتاح الکرامه بر کلام صاحب ریاض - قدس سرهما - 10
- اشکال مرحوم شیخ - قدس سره - بر کلام مفتاح الکرامه 11
- ملاحظاتی بر کلام مرحوم شیخ - قدس سره - 16
- منافات قصد اجرت با مراتب بالای اخلاص 27
- استدلال شیخ - قدس سره - بر حرمت أخذ اجرت به خاطر عدم منفعت مستأجر 30
- اشاره 30
- نقد سید یزدی بر کلام مرحوم شیخ - قدس سرهما - 31
- دفاع محقق ایروانی از کلام مرحوم شیخ - قدس سرهما - 33
- نقد کلام محقق ایروانی - قدس سره - 37
- استدلال کاشف الغطاء - قدس سره - بر حرمت أخذ اجرت بر واجبات 39
- اشاره 39
- نقد مرحوم شیخ بر کلام کاشف الغطاء - قدس سرهما - 41
- نقد مرحوم امام بر کلام کاشف الغطاء - قدس سرهما - 42
- اشاره 49
- سرّ عدم منافات بین صفت وجوب و تملّک در کلام سید یزدی - قدس سره - 49
- نقد مرحوم امام بر کلام سید یزدی - قدس سرهما - 51
- نقد و بررسی کلام مرحوم امام - قدس سره - 55
- کلام محقق ایروانی در ردّ استدلال کاشف الغطاء - قدس سرهما - 57
- نقد مرحوم امام بر کلام محقق ایروانی - قدس سرهما - 61
- اشاره 63
- وجوه محقق اصفهانی - قدس سره - بر حرمت أخذ اجرت بر واجبات 63
- اشاره 64
- وجه اوّل: عدم تسلّط مستأجر بر عمل 64
- نقد وجه اوّل 65
- اشاره 66
- وجه دوم: مفقود بودن دو رکن اجاره 66
- نقد وجه دوم 70
- اشاره 72
- وجه سوم: عدم مالیت و احترام عمل واجب 72
- تعریف مال 73
- تفاوت ملک و مال 75
- نقد وجه سوم: عمل دارای مالیت است 75
- سخن دیگری از محقق اصفهانی - قدس سره - در تعریف مال 78
- بررسی کلام محقق اصفهانی - قدس سره - 80
- وجه چهارم: عدم احترام عمل واجب 81
- اشاره 81
- نقد وجه چهارم 83
- آیا کافر حربی می تواند مالک شود؟ 102
- بیان سید عمید الدین - قدس سره - بر عدم مالکیت کافر حربی 105
- استدلال صاحب بلغه الفقیه بر مالکیت کافر حربی 106
- مالکیت کافر حربی در نظر صاحب جواهر - قدس سره - 106
- دلیل مختار بر تملّک کافر حربی 109
- وجه پنجم: لغویت پرداخت اجرت بر عمل واجب 114
- اشاره 114
- وجه ششم: أخذ اجرت بر واجبات، مصداق أکل مال به باطل 115
- اشاره 115
- نقد وجه پنجم (وجه محقق خراسانی - قدس سره - ) 115
- نقد و بررسی وجه ششم 116
- اشاره 117
- بیان شیخ - رحمه الله - در أکل مال به باطل بودن أخذ اجرت بر واجبات 117
- اشکال مرحوم امام بر کلام مرحوم شیخ - قدس سرهما - 118
- نقد کلام مرحوم امام - قدس سره - 119
- اشکال سید یزدی بر کلام مرحوم شیخ - قدس سرهما - 120
- نقد فرمایش سید یزدی - قدس سره - 121
- اشکال محقق ایروانی بر کلام شیخ - قدس سرهما - 122
- نقد کلام محقق ایروانی - قدس سره - 123
- تأمّلی در شمول آیه ی شریفه ی (لاَ تَأْکُلُوا أَمْوَالَکُمْ بَیْنَکُمْ بِالْبَاطِلِ ) بر ما نحن فیه 124
- حکم أخذ اجرت بر واجب کفایی 128
- جواز أخذ اجرت بر واجب تخییری 128
- اشاره 128
- انکار محقق ایروانی و مرحوم امام - قدس سرهما - نسبت به وجوب حفظ نظام 130
- جواز أخذ اجرت بر واجبات نظامیه 130
- نقد کلام محقق ایروانی و مرحوم امام - قدس سرهما - 133
- راه حل های مرحوم شیخ در رفع تهافت بین دو فتوای مشهور 134
- نقد راه حلّ اوّل 134
- 1. للاجماع و السیره القطعیه 134
- اشاره 134
- اشاره 134
- اشاره 135
- 2. راه حلّ مرحوم کاشف الغطاء - قدس سره - 135
- نقد مرحوم شیخ بر راه حلّ کاشف الغطاء - قدس سرهما - 137
- بررسی کلام مرحوم شیخ - قدس سره - 137
- اشاره 138
- 3. راه حلّ دیگر 138
- نقد مرحوم شیخ - قدس سره - بر راه حلّ سوم 140
- اشاره 141
- راه حلّ محقق نائینی - قدس سره - 141
- نقد راه حلّ محقق نائینی - قدس سره - 144
- راه حلّ مختار برای رفع تهافت 145
- اشاره 145
- نتیجه ی مختار مرحوم شیخ - قدس سره - در واجبات نظامیه 147
- اشاره 148
- نقض هایی بر حرمت أخذ اجرت بر واجبات 148
- حلّ مسأله 150
- جواز أخذ اجرت بر نیابت از انجام عمل واجب 151
- اشاره 151
- ملاحظاتی بر کلام مرحوم شیخ - قدس سره - 154
- اجرت بر مستحبات 159
- اشاره 159
- حکم اخذ اجرت بر مستحبات 160
- حکم احتساب عمل مورد اجاره به عنوان عبادت برای اجیر 161
- اشاره 161
- عدم جواز اتیان عمل مستأجرٌ علیه به عنوان عبادت برای خود 162
- اشاره 165
- اقوال در مسأله 165
- کلام علامه - قدس سره - در منتهی المطلب 170
- اشاره 174
- بررسی استدلال های مسأله 174
- بررسی استدلال علامه - قدس سره - 175
- بررسی استدلال شهید ثانی - قدس سره - 176
- بررسی استدلال شافعی 178
- نظر مختار در مسأله 179
- حکم طواف راکباً در کلام قدما 180
- بررسی روایات جواز طواف راکباً 183
- اشاره 183
- روایت عبدالله بن یحیی الکاهلی: 184
- روایت محمد بن مسلم: 186
- صحیحه ی معاویه بن عمار: 190
- اجرت بر اذان و امامت در نماز 196
- اشاره 196
- آیا اخذ اجرت بر أذان حرام است؟ 197
- دو نوع أذان: (أذان للصلاه و أذان إعلامی) 197
- اشاره 197
- حکم اخذ اجرت بر اذان للصلاه 198
- اشاره 198
- استدلال شیخ - قدس سره - بر حرمت اخذ اجرت بر اذان و نقد آن 199
- اشاره 199
- استدلال بعضی دیگر بر عدم جواز و نقد آن 200
- روایت زید بن علی بن الحسین: 201
- روایات دالّ بر عدم جواز اخذ اجرت بر اذان 201
- روایت سکونی: 204
- مصحّحه ی حمران: 205
- حکم اخذ اجرت بر اذان إعلامی 208
- حکم اخذ اجرت بر امامت در نماز 210
- اجرت بر شهادت 212
- اشاره 212
- مرحله ی تحمّل شهادت 213
- اشاره 213
- آیا تحمّل شهادت واجب است؟ 214
- دلالت آیه ی شریفه بر وجوب تحمّل شهادت 215
- اشاره 215
- بررسی دلالت آیه ی شریفه 217
- 1. صحیحه ی هشام بن سالم: 222
- 2. روایت ابی الصباح: 222
- روایات دالّ بر مربوط بودن آیه ی شریفه به مقام تحمّل 222
- 3. روایت جراح المدائنی: 223
- 4. موثّقه ی سماعه: 224
- 5. روایت محمد بن الفضیل: 224
- دلالت آیه ی شریفه و روایات بر وجوب تحمّل شهادت 226
- اشاره 226
- اشکال بر ظهور آیه ی شریفه و روایات در وجوب تحمّل شهادت 226
- پاسخ به اشکال 230
- آیا وجوب تحمّل شهادت، عینی است یا کفایی؟ 232
- آیا اخذ اجرت بر تحمّل شهادت جایز است؟ 234
- مرحله ی أداء شهادت 237
- اشاره 237
- عدم وجوب أداء شهادت بر غیر مدعوّ برای تحمّل شهادت 238
- 1. صحیحه ی محمد بن مسلم: 240
- روایات دالّ بر عدم وجوب أداء شهادت بر غیر مدعوّ برای تحمّل شهادت 240
- 2. مصحّحه ی هشام بن سالم: 241
- 3. صحیحه ی محمد بن مسلم: 242
- 5. روایت محمد بن مسلم: 242
- 4. موثّقه ی محمد بن مسلم: 242
- 6. صحیحه ی دیگر محمد بن مسلم: 244
- 7. مرسله ی یونس: 245
- ادلّه ی قائلین به وجوب اداء شهادت مطلقاً 248
- آیا وجوب أداء شهادت، عینی است یا کفایی؟ 250
- اشاره 251
- حکم اخذ اجرت بر أداء شهادت 251
- فروعات شیخ - قدس سره - بر بحث وجوب تحمّل و أداء شهادت 251
- الف: حرمت اخذ اجرت حتّی در صورت استلزام قطع مسافت طویله 252
- اشاره 253
- ب: عدم وجوب تحمل یا أداء شهادت در صورت استلزام بذل مال 253
- استدلال مسأله 254
- شبهه و دفع آن 255
- ج: جواز امتناع شاهد از حضور، در صورت امکان و مطالبه ی احضار 259
- نقد میرزا محمد تقی شیرازی بر کلام مرحوم شیخ - قدس سرهما - 259
- اشاره 259
- دفاع محقق ایروانی از کلام شیخ - قدس سرهما - 260
- نقد کلام محقق ایروانی - قدس سره - 262
- مبنای مختار در مسأله 263
- اشاره 266
- اجرت بر قضاوت و افتاء 266
- حکم اخذ اجرت بر قضاوت 267
- حکم اخذ اجرت بر افتاء 268
- ارتزاق از بیت المال 272
- اشاره 272
- ارتزاق از بیت المال در موارد عدم جواز اخذ اجرت 273
- اشاره 273
- آیا جواز ارتزاق از بیت المال اختصاص به صورت فقر دارد؟ 275
- اشاره 275
- دلیل قائلین به عدم جواز ارتزاق از بیت المال در صورت غنا و نقد آن 276
- بیت المال و منابع آن 277
- اشاره 277
- مصارف بیت المال مسلمین 280
- کتاب نامه 284
بنابراین باید بگوییم آن چه مالیت دارد عین خارجی است یا آن چه که در طریق تحقّق در خارج است و بنا هست به نوعی لباس وجود بپوشد. منافع مقدّره الوجود یعنی منافعی که وجود خارجی آن مفروض بوده و ماهیتی است که به حسب طبع عینیت پیدا می کند. اعیان در ذمّه هم یعنی اعیانی که بایع متعهّد می شود آن را در خارج تحویل دهد.
پس آن چه مقوّم مالیت است، اشیاء و اعمالی است که در خارج بالفعل موجود است یا در طریق تحقّق در خارج است و به حسب طبع تحقّق پیدا می کند، مانند منافعی که در طبیعت قهراً محقّق می شود یا اعیانی که فردِ دارای ذمّه به خاطر تعهّدی که داده محقّق خواهد کرد.
بنابراین اگر مراد محقق اصفهانی این باشد و بعید نیست که در حاقّ ذهنشان این باشد(1) فبها و نعمت، امّا اگر مراد چیز دیگری باشد باید تصحیح شود.
وجه چهارم: عدم احترام عمل واجب
اشاره
این وجه را مرحوم شیخ در مکاسب ذکر کرده و فرموده اند:
فإن کان العمل واجباً عینیاً تعیینیاً لم یجز أخذ الأُجره؛ لأنّ أخذ الأُجره علیه مع کونه واجباً مقهوراً من
1- کلمات محقق اصفهانی در عین سلاست و روانی، در پاره ای موارد قاصر از آن است که مراد اصلی ایشان را به خواننده منتقل کند.