- معونه الظالمین 1
- اشاره 1
- المسأله الثانیه و العشرون: حرمه معونه الظالمین 2
- اشاره 2
- صور مختلف مسأله 2
- اشاره 2
- اشاره 3
- الف: إعانه الظالمین فی ظلمهم 3
- ادلّه ی حرمت معونه الظالمین فی ظلمهم حتّی در صورت عدم استناد ظلم به یاری کننده 4
- اشاره 11
- ب: کون المکلف من أعوان الظلمه 11
- ادلّه ی حرمت اعوان الظلمه شدن 12
- اشاره 15
- نقد دلالت موثقه ی سکونی 16
- ج: إعانه الظالمین فی غیر ظلمهم 19
- اشاره 19
- بررسی دلالت روایات بر حرمت إعانه الظالمین فی غیر ظلمهم 20
- اشاره 26
- نقد دلالت روایت ابن أبی یعفور 28
- کلام در وثاقت محمد بن اسماعیل الرازی 33
- اشاره 38
- بررسی کلام شیخ … قدس سره … 39
- نتیجه ی کلام در حرمت معونه الظالمین فی غیر ظلمهم 40
- الولایه من قِبَل الجائر 41
- اشاره 41
- اشاره 42
- 1. تطبیق اعوان الظلمه بر والی از قِبَل جائر 42
- ادلّه ی حرمت ولایت من قِبَل الجائر 42
- المسأله السادسه و العشرون: الولایه من قِبَل الجائر 42
- 2. روایت تحف العقول: 43
- 3. روایت زیاد بن أبی سلمه: 47
- آیا تولّی از قِبَل جائر فی نفسه حرام است یا به خاطر تلازم با معاصی؟ 50
- دلالت روایت داود بن زُربی بر جواز ولایت فی نفسه 51
- اشاره 51
- نقد دلالت روایت داود بن زُربی 54
- اشاره 56
- مسوّغات ولایت از قِبَل جائر در نظر شیخ … قدس سره … 56
- مسوّغ اوّل: قیام به مصالح عباد 56
- استدلال شیخ … قدس سره … بر جواز تولّی به جهت قیام به مصالح عباد 57
- روایات جواز تولّی به جهت قیام به مصالح عباد 58
- اشاره 58
- نقد دلالت روایت بر جواز تولّی 59
- اشاره 63
- نقد استدلال به صحیحه ی زید الشحّام 64
- اشاره 69
- نقد استدلال به آیه ی شریفه بر جواز تولّی از قِبَل ظالم 71
- جواز تولّی از قِبَل جائر از باب تزاحم 73
- اشاره 73
- جریان قاعده ی الزام در پاره ای موارد 74
- «احسان به اخوان» کفّاره ی دخول در دستگاه ظلم 75
- 1. موارد مرجوح بودن تولّی از قِبَل جائر 77
- اشاره 77
- احکام تولّی از قِبَل جائر به جهت قیام به مصالح عباد در نظر شیخ … قدس سره … 77
- 2. موارد استحباب تولّی از قِبَل جائر 79
- 3. موارد وجوب تولّی از قبل جائر 87
- بررسی کلام شیخ در احکام تولّی از قبل جائر به جهت قیام به مصالح عباد 88
- کلام بعضی در استحباب تولّی از قِبَل جائر به جهت امر به معروف و نهی از منکر 89
- اشاره 89
- توجیه استحباب تولّی به جهت امر به معروف و نهی از منکر در کلام شیخ … قدس سره … 90
- اشاره 90
- نقد کلام شیخ … قدس سره … 91
- اشاره 93
- توجیه صاحب جواهر … قدس سره … در استحباب تولّی به جهت امر به معروف و نهی از منکر 93
- نقد کلام صاحب جواهر … قدس سره … 95
- تذکّر مهم 99
- اشاره 100
- مسوّغ دوم: اکراه بر تولّی از قِبَل جائر 100
- ادلّه ی جواز تولّی به خاطر اکراه 101
- آیا إضرار به دیگران به خاطر إکراه جایز است؟ 103
- تنبیهات جواز تصدی ولایت به خاطر اکراه 103
- اشاره 103
- احتمالات موجود در مسأله 104
- اشاره 104
- وجوه اقوی بودن احتمال اوّل (جواز اضرار مطلقاً) در نظر شیخ … قدس سره … 106
- اشکالاتی بر اقوائیت احتمال اوّل و دفع آن از شیخ … قدس سره … 107
- اشاره 107
- ملاحظاتی بر کلام شیخ … قدس سره … 111
- عدم جریان دلیل نفی إکراه حتّی در مواردی که ضرر متوعدٌ علیه بیشتر از مکرهٌ علیه باشد 113
- عدم جریان دلیل لاضرر به خاطر تعارض ضررین در ما نحن فیه 114
- مروری بر سیر بحث تولّی از قِبَل جائر 117
- اشاره 119
- بررسی کلام شیخ … قدس سره … در تنبیه دوم 136
- آیا برای دفع ضرر مالی از خود یا سایر مؤمنین، اضرار مالی به غیر جایز است؟ 142
- آیا برای دفع ضرر مالی از خود یا سایر مؤمنین، ارتکاب محرمات الهیه جایز است؟ 143
- آیا برای دفع ضرر عِرضی از خود یا سایر مؤمنین، إضرار مالی به دیگران جایز است؟ 146
- آیا برای دفع ضرر عِرضی از خود یا سایر مؤمنین، اضرار عِرضی أخف به دیگران جایز است؟ 146
- آیا برای دفع ضرر عِرضی از خود یا سایر مؤمنین، ارتکاب محرمات الهیه جایز است؟ 147
- اشاره 148
- نظر مختار در اعتبار یا عدم اعتبار عجز از تفصّی 153
- اشاره 161
- عدم فرق بین افراد مؤمنین در دوران امر بین نجات یکی از دو مؤمن 170
- عدم تفاوت بین افراد مؤمنین در عدم مشروعیت تقیه اذا بلغ الدم 170
- اشاره 176
- راه حل سید خویی … قدس سره … برای جواز قتل جنین توسط مادر 176
- آیا مادر می تواند برای نجات جان خود، جنین در شکمش را بکشد؟ 176
- اشاره 176
- اشاره 177
- راه حل بعض مشایخ ما … قدس سره … برای جواز قتل جنین توسط مادر 177
- نقد کلام سید خویی … قدس سره … 177
- راه حلّی دیگر برای اثبات جواز قتل جنین در شرایط مذکور توسط مادر 178
- نقد کلام بعض مشایخ ما … قدس سره … 178
- عدم جواز اسقاط جنین حتّی قبل از ولوج روح 181
- آیا قتل جنین بعد از ولوج روح، قصاص دارد؟ 184
- دلیل سید خویی … قدس سره … بر عدم قصاص قاتل صبی 184
- اشاره 184
- اشاره 184
- نقد کلام سید خویی … قدس سره … 186
- عدم جواز اسقاط جنین به صرف معلول بودن 189
- اگر اطمینان به حمل نباشد، آیا می توان با شرب دواء یقین به عدم حمل پیدا کرد؟ 190
- آیا در إکراه و إضطرار، قتل مؤمنِ مستحقّ حدّ قتل برای حفظ جان خود یا سایر مؤمنین جایز است؟ 191
- آیا در إکراه و إضطرار، قتل غیر مؤمن برای حفظ جان خود یا سایر مؤمنین جایز است؟ 194
- مراد از دم در «فَإِذَا بَلَغَتِ التَّقِیَّهُ الدَّمَ فَلَا تَقِیَّهَ» فقط جان است یا شامل جرح هم می شود؟ 196
- سفارشات ناب امام صادق … علیه السلام … به والیان در مکاتبه ی عبدالله نجاشی 197
- اشاره 216
- جوائز السلطان و اموال مشتبه 216
- حکم جوائز السلطان و نظائر آن از اموال مشتبه 217
- اشاره 217
- شقوق مختلف مسأله 218
- اشاره 218
- حکم شیخ … قدس سره … به جواز أخذ و ادلّه ی آن 219
- اشاره 219
- صورت اوّل: (جهل به وجود حرام در اموال جائر) 219
- استفاده ی شیخ از روایت حمیری بر اشتراط احراز مال حلال داشتن جائر 222
- اشاره 228
- بررسی کلام سید یزدی … قدس سره … 228
- حکم صورت دوم در نظر شیخ … قدس سره … 230
- اشاره 230
- صورت دوم: می دانیم جائر مال حرام دارد ولی نمی دانیم داخل در مأخوذ باشد 230
- تنجّز علم اجمالی حتّی در صورت خروج بعض اطراف از محلّ ابتلاء در نظر سید یزدی … قدس سره … 231
- مبنای مختار: عدم تنجّز علم اجمالی در صورت خروج بعض اطراف از محلّ ابتلاء 232
- راه حل سید خویی … قدس سره … بر جواز تصرّف در این صورت 233
- شواهدی بر عدم تأثیر جواز إخبار بر جریان اصل 238
- کراهت تصرّف در موارد جواز أخذ با وجود علم اجمالی 241
- 1. احتمال حرمت واقعی 241
- 2. موجب پیدایش محبّت ظالم 242
- 3. روایت الفضل بن الربیع: 243
- 1. إخبار مُجیز به حلّیت آن 245
- 2. پرداخت خمس 248
- 3. أخذ آن دارای مصلحت اهمی باشد 249
- کلام در فرض ابتلاء به تمام اطراف شبهه ی محصوره 250
- اشاره 251
- روایات دالّ بر جواز أخذ هدیه ی سلطان حتّی در فرض وجود علم اجمالی به حرام 251
- مناقشه ی شیخ … قدس سره … در استدلال به صحیحه ی ابی ولاد 253
- ملاحظاتی بر مناقشه ی شیخ در استدلال به صحیحه ی ابی ولاد 256
- امکان تقیید اطلاق صحیحه ی ابی ولاد به صورت خروج بعض الاطراف از محلّ ابتلاء 257
- عدم امکان تقیید صحیحه ی ابی بصیر به صورت خروج بعض الاطراف از محلّ ابتلاء 259
- اشاره 259
- تعارض صحیحه ی ابی بصیر با صحیحه ی ابی عبیده در مورد علم تفصیلی به حرام 261
- آیا وجه جمعی بین دو صحیحه وجود دارد؟ 262
- تفصیل محقق ایروانی … قدس سره … در صورت علم تفصیلی به حرمت بین علم و جهل مالک بعینه 264
- توجیهات شیخ … قدس سره … در مورد روایات مجوّز أخذ با وجود علم اجمالی 266
- کلام شیخ … قدس سره … در تعارض اصول در مواردی که توجیهات مذکور جریان ندارد 268
- اشاره 273
- صورت سوم: علم تفصیلی به حرمت مأخوذ 273
- الف: کلام شیخ … قدس سره … در علم تفصیلی به حرمت قبل از أخذ 274
- اشاره 276
- نقد محقق ایروانی بر کلام شیخ … قدس سرهما … 276
- مطالب پنج گانه ی محقق ایروانی … قدس سره … در صورت شک در رضایت مالک 278
- نقد سید خویی بر کلام محقق ایروانی … قدس سرهما … 280
- ملاحظاتی بر کلام محقق ایروانی … قدس سره … 283
- بررسی اشکال سید خویی بر کلام محقق ایروانی … قدس سرهما … 288
- اشاره 291
- ب: علم تفصیلی به حرمت، بعد از اخذ 291
- دو نوع ضمان؛ ضمان إتلاف و ضمان ید 292
- اشاره 292
- ضمان یا عدم ضمان آخذ قبل از علم به حرمت 293
- ضمان یا عدم ضمان آخذ بعد از علم به حرمت 294
- اشاره 294
- ضمان آخذ در نظر شیخ … قدس سره … 294
- اشاره 295
- اشکال سید خویی بر کلام سید یزدی … قدس سرهما … 295
- نقد اشکال سید خویی بر کلام سید یزدی … قدس سرهما … 296
- اشاره 298
- 2. چگونگی ردّ مال به مالک (اعلام یا تحویل) 298
- 1. وجوب فوری ردّ مال به مالک 298
- 3. عدم جواز حمل در موارد کفایت اعلام در تحقق أداء امانت 300
- 4. وجوب فحص از مالک مجهول 301
- دلیل اوّل: آیات شریفه ی دالّ بر وجوب ردّ امانت 302
- دلیل دوم: روایات خاصه ی دالّ بر وجوب فحص 303
- 1. روایت معاویه بن وهب: 303
- اشاره 303
- 2. صحیحه ی هشام بن سالم: 305
- 3. روایت حفص بن غیاث: 307
- 4. موثقه ی هشام بن سالم: 310
- 5. صحیحه ی یونس بن عبدالرحمان: 312
- 6. روایات مربوط به باب لقطه که دستور به تعریف سنه داده اند 313
- 1. روایت علی بن أبی حمزه: 317
- 2. صحیحه ی محمد بن مسلم: 320
- 3. روایت ابی علی بن راشد: 321
- 4. روایت علی بن میمون الصائغ: 323
- 5. روایت دیگر علی بن میمون الصائغ: 324
- اشاره 325
- نقد کلام سید خویی … قدس سره … 327
- اشاره 329
- نقد استدلال به روایت منصور بن حازم 330
- صورت اوّل: مالِ غیر قهراً یا احساناً در اختیار ذوالید است 339
- استدلال سید خویی … قدس سره … به قاعده ی لاضرر برای عدم وجوب پرداخت هزینه 339
- اشاره 339
- اشاره 339
- نقد استدلال سید خویی … قدس سره … 340
- صورت دوم: عن اختیارٍ و ظلماً ید بر مال دیگری گذاشته 341
- اشاره 341
- لزوم تحویل مال به حاکم شرع در صورت نیاز به بذل مال 341
- نقد استدلال به روایت مذکور 342
- تمسک بعضی به روایت «الحجر الغصب فی الدار رهن علی خرابها» بر لزوم تحمّل هزینه 342
- اگر فحص مستلزم بذل مال کثیر باشد، آیا غاصب باید بذل کند؟ 344
- صورت سوم: عن اختیارٍ در ید او قرار گرفته امّا مرتکب حرام نشده 345
- صورت چهارم: لقطه ی غیر انسان و حیوان 345
- اشاره 347
- اشکال سید خویی … قدس سره … بر این نقد 350
- اشاره 350
- نقد کلام علا مه ی حلّی … قدس سره … 350
- اشاره 350
- نقد کلام سید خویی … قدس سره … 351
- اشاره 354
- احتمال اوّل: مجهول المالک مال امام است 354
- اشاره 354
- اشاره 354
- احتمالات در مسأله 354
- نقد دلیل احتمال اوّل 358
- اشاره 358
- احتمال دوم: حفظ مال برای مالک توسط ذوالید 358
- اشکالات سید خویی … قدس سره … بر مستند احتمال دوم و نقد آن 364
- نظر مختار در مورد احتمال دوم 367
- احتمال سوم: تملّک مجهول المالک توسط ذوالید 368
- 2. صحیحه ی علی بن مهزیار: 368
- 1. روایات هشام بن سالم: 368
- اشاره 368
- ادلّه ی قائلین به احتمال سوم و نقد آن 368
- احتمال چهارم: (لزوم تصدّق) 376
- ادلّه ی لزوم تصدّق مجهول المالک 376
- 1. روایت علی بن ابی حمزه البطائنی: 376
- اشاره 376
- [روایات] 376
- اشاره 376
- مناقشه ی مرحوم امام … قدس سره … در دلالت این روایات بر مدعا 378
- اشاره 378
- نقد مناقشه ی مرحوم امام … قدس سره … 378
- 2. صحیحه ی یونس بن عبدالرحمان: 379
- 3. صحیحه ی محمد بن مسلم: 379
- 4. موثقه ی اسحاق بن عمار: 380
- اشاره 380
- اشکال مرحوم امام … قدس سره … بر استدلال به این روایت 381
- اشاره 381
- نقد اشکال مرحوم امام … قدس سره … 382
- 5. روایت ابی علی بن راشد: 384
- وجه جمع بین این روایات و روایات هشام بن سالم 385
- نظر مختار در حکم مجهول المالک بعد از یأس از ظفر به مالک 386
- آیا در تصدّق لازم است ذوالید قصد مِن قِبَل المالک کند؟ 386
- تفصیل بعضی بین عین و دین در لزوم تصدّق 386
- اشاره 386
- وجه اعتباری بر لزوم تصدّق مجهول المالک 387
- نقد این کلام 387
- آیا می توان مجهول المالک را به غنی صدقه داد؟ 388
- اشاره 388
- کلام صاحب جواهر … قدس سره … در امکان تصدق مجهول المالک به غنی 388
- اشکالات وارد شده بر کلام صاحب جواهر … قدس سره … و نقد آن 390
- آیا مجهول المالک را می توان به بنی هاشم صدقه داد؟ 396
- 1. روایت اسماعیل بن الفضل الهاشمی: 397
- روایات دالّ بر جواز اعطاء صدقه ی مندوبه به هاشمی 397
- 2. روایت زید الشحام: 398
- 3. روایت جعفر بن ابراهیم الهاشمی: 399
- اشاره 399
- کلام در وثاقت محمد بن اسماعیل 400
- اعتماد مرحوم امام … قدس سره … به روایات محمد بن اسماعیل 403
- 4. صحیحه ی عبد الرحمان بن الحجاج: 405
- 5. صحیحه ی احمد بن محمد بن ابی نصر البزنطی: 406
- علت منع حضرت زینب … علیها السلام … اهل بیت امام حسین … علیه السلام … را از أخذ صدقه 407
- تصدّق مجهول المالک، صدقه ی مندوبه محسوب می شود یا واجب؟ 411
- اقوال در مسأله 412
- اشاره 412
- اشاره 412
- اگر بعد از تصدّق، مالک پیدا شد آیا ذوالید ضامن است؟ 412
- اشاره 413
- بررسی قول اوّل: ضمان مطلقاً 413
- اشاره 413
- الف: دلالت قاعده ی ید بر ضمان 413
- اشاره 414
- بیان سید خویی … قدس سره … در عدم کاربرد قاعده ی ضمان ید به خاطر احسان 414
- نقد کلام سید خویی … قدس سره … 415
- ب: دلالت قاعده ی اتلاف بر ضمان 417
- نقد (عدم جریان قاعده ی اتلاف در ما نحن فیه) 417
- اشاره 417
- دو بیان سید خویی … قدس سره … بر عدم کاربرد قاعده ی اتلاف و نقد آن 419
- ج: بررسی دلالت ادلّه ی خاصه بر ضمان 421
- بررسی قول دوم: تفصیل بین ید مسبوق به ضمان و غیر آن 423
- عدم جواز استرداد صدقه 426
- روایات دالّ بر لزوم قصد قربت در صدقه 427
- اشاره 427
- عدم اشتراط قصد قربت در کفاره در نظر سید خویی … قدس سره … 430
- آیا در کفّارات قصد قربت لازم است؟ 430
- اشاره 430
- اطلاق صدقه بر کفّاره در روایات 431
- نقد کلام سید خویی … قدس سره … 431
- آیا کفّارات را می توان به هاشمی داد؟ 436
- بررسی اطلاق روایات حرمت صدقه بر هاشمی 436
- 1.صحیحه ی عیص بن القاسم: 436
- 2. صحیحه ی فضلاء 438
- 3. صحیحه ی عبدالله بن سنان: 439
- آیا ورّاث مالک می توانند تقاضای بدل از متصدّق کنند؟ 440
- آیا مالک می تواند به ورثه ی متصدّق رجوع کند؟ 441
- نقد کلام محقق حلّی … قدس سره … 443
- اشاره 443
- اشاره 445
- 1. صحیحه ی حلبی: 445
- 2. روایت کثیر: 446
- 3. صحیحه ی محمد بن مسلم: 446
- 4. روایت حنان بن سدیر: 448
- 5. صحیحه ی محمد بن مسلم: 451
- 6. روایت داود بن سرحان: 452
- 7. صحیحه ی علی بن جعفر به نقل قرب الاسناد: 452
- 8. صحیحه ی دیگر علی بن جعفر به نقل قرب الاسناد: 453
- 9. صحیحه ی دیگری از علی بن جعفر در قرب الاسناد: 455
- 10 صحیحه ی علی بن جعفر به نقل تهذیب: 456
- 1. مرسله ی محمد بن ابی حمزه ثُمالی: 460
- 2. مرسله ی صدوق … قدس سره …: 461
- 3. صحیحه ی حریز: 464
- 4. روایت ابی بصیر: 466
- اشاره 468
- صورت چهارم: (علم اجمالی به حرمت مأخوذ) 468
- صور چهارگانه ی اشتمال بر حرام به نحو حصول شرکت 469
- لزوم مصالحه در صورت معلوم بودن مالک و مجهول بودن مقدار، در نظر شیخ … قدس سره … 470
- حکم صورت اشتمال بر حرام علی نحو عدم حصول شرکت در کلام شیخ … قدس سره … 471
- صور چهارگانه ی اشتمال بر حرام علی نحو عدم حصول شرکت 472
- بعض روایات مربوط به قرعه 473
- انقسام حکمِ أخذ از ظالم به احکام خمسه در کلام شیخ … قدس سره … 480
- انقسام حکم أخذ از ظالم به اعتبار نفس مال به احکام ثلاثه در نظر شیخ … قدس سره … 481
- عدم جواز تقاص مستحقین زکات و خمس در صورت تعذر استیذان از حاکم 486
- احتساب مظالم تالف از دیون میّت ظالم 487
- عدم احتساب مظالم تالف از دیون میّت ظالم در نظر کاشف الغطاء … قدس سره … 488
- ادلّه ی کاشف الغطاء … قدس سره … بر عدم احتساب مظالم تالف از دیون میّت ظالم 488
- کتابنامه 491