- معونه الظالمین 1
- اشاره 1
- اشاره 2
- اشاره 2
- المسأله الثانیه و العشرون: حرمه معونه الظالمین 2
- صور مختلف مسأله 2
- اشاره 3
- الف: إعانه الظالمین فی ظلمهم 3
- ادلّه ی حرمت معونه الظالمین فی ظلمهم حتّی در صورت عدم استناد ظلم به یاری کننده 4
- ب: کون المکلف من أعوان الظلمه 11
- اشاره 11
- ادلّه ی حرمت اعوان الظلمه شدن 12
- اشاره 15
- نقد دلالت موثقه ی سکونی 16
- ج: إعانه الظالمین فی غیر ظلمهم 19
- اشاره 19
- بررسی دلالت روایات بر حرمت إعانه الظالمین فی غیر ظلمهم 20
- اشاره 26
- نقد دلالت روایت ابن أبی یعفور 28
- کلام در وثاقت محمد بن اسماعیل الرازی 33
- اشاره 38
- بررسی کلام شیخ … قدس سره … 39
- نتیجه ی کلام در حرمت معونه الظالمین فی غیر ظلمهم 40
- اشاره 41
- الولایه من قِبَل الجائر 41
- المسأله السادسه و العشرون: الولایه من قِبَل الجائر 42
- ادلّه ی حرمت ولایت من قِبَل الجائر 42
- اشاره 42
- 1. تطبیق اعوان الظلمه بر والی از قِبَل جائر 42
- 2. روایت تحف العقول: 43
- 3. روایت زیاد بن أبی سلمه: 47
- آیا تولّی از قِبَل جائر فی نفسه حرام است یا به خاطر تلازم با معاصی؟ 50
- اشاره 51
- دلالت روایت داود بن زُربی بر جواز ولایت فی نفسه 51
- نقد دلالت روایت داود بن زُربی 54
- مسوّغ اوّل: قیام به مصالح عباد 56
- اشاره 56
- مسوّغات ولایت از قِبَل جائر در نظر شیخ … قدس سره … 56
- استدلال شیخ … قدس سره … بر جواز تولّی به جهت قیام به مصالح عباد 57
- روایات جواز تولّی به جهت قیام به مصالح عباد 58
- اشاره 58
- نقد دلالت روایت بر جواز تولّی 59
- اشاره 63
- نقد استدلال به صحیحه ی زید الشحّام 64
- اشاره 69
- نقد استدلال به آیه ی شریفه بر جواز تولّی از قِبَل ظالم 71
- اشاره 73
- جواز تولّی از قِبَل جائر از باب تزاحم 73
- جریان قاعده ی الزام در پاره ای موارد 74
- «احسان به اخوان» کفّاره ی دخول در دستگاه ظلم 75
- اشاره 77
- 1. موارد مرجوح بودن تولّی از قِبَل جائر 77
- احکام تولّی از قِبَل جائر به جهت قیام به مصالح عباد در نظر شیخ … قدس سره … 77
- 2. موارد استحباب تولّی از قِبَل جائر 79
- 3. موارد وجوب تولّی از قبل جائر 87
- بررسی کلام شیخ در احکام تولّی از قبل جائر به جهت قیام به مصالح عباد 88
- اشاره 89
- کلام بعضی در استحباب تولّی از قِبَل جائر به جهت امر به معروف و نهی از منکر 89
- توجیه استحباب تولّی به جهت امر به معروف و نهی از منکر در کلام شیخ … قدس سره … 90
- اشاره 90
- نقد کلام شیخ … قدس سره … 91
- توجیه صاحب جواهر … قدس سره … در استحباب تولّی به جهت امر به معروف و نهی از منکر 93
- اشاره 93
- نقد کلام صاحب جواهر … قدس سره … 95
- تذکّر مهم 99
- مسوّغ دوم: اکراه بر تولّی از قِبَل جائر 100
- اشاره 100
- ادلّه ی جواز تولّی به خاطر اکراه 101
- آیا إضرار به دیگران به خاطر إکراه جایز است؟ 103
- اشاره 103
- تنبیهات جواز تصدی ولایت به خاطر اکراه 103
- اشاره 104
- احتمالات موجود در مسأله 104
- وجوه اقوی بودن احتمال اوّل (جواز اضرار مطلقاً) در نظر شیخ … قدس سره … 106
- اشاره 107
- اشکالاتی بر اقوائیت احتمال اوّل و دفع آن از شیخ … قدس سره … 107
- ملاحظاتی بر کلام شیخ … قدس سره … 111
- عدم جریان دلیل نفی إکراه حتّی در مواردی که ضرر متوعدٌ علیه بیشتر از مکرهٌ علیه باشد 113
- عدم جریان دلیل لاضرر به خاطر تعارض ضررین در ما نحن فیه 114
- مروری بر سیر بحث تولّی از قِبَل جائر 117
- اشاره 119
- بررسی کلام شیخ … قدس سره … در تنبیه دوم 136
- آیا برای دفع ضرر مالی از خود یا سایر مؤمنین، اضرار مالی به غیر جایز است؟ 142
- آیا برای دفع ضرر مالی از خود یا سایر مؤمنین، ارتکاب محرمات الهیه جایز است؟ 143
- آیا برای دفع ضرر عِرضی از خود یا سایر مؤمنین، اضرار عِرضی أخف به دیگران جایز است؟ 146
- آیا برای دفع ضرر عِرضی از خود یا سایر مؤمنین، إضرار مالی به دیگران جایز است؟ 146
- آیا برای دفع ضرر عِرضی از خود یا سایر مؤمنین، ارتکاب محرمات الهیه جایز است؟ 147
- اشاره 148
- نظر مختار در اعتبار یا عدم اعتبار عجز از تفصّی 153
- اشاره 161
- عدم تفاوت بین افراد مؤمنین در عدم مشروعیت تقیه اذا بلغ الدم 170
- عدم فرق بین افراد مؤمنین در دوران امر بین نجات یکی از دو مؤمن 170
- اشاره 176
- اشاره 176
- آیا مادر می تواند برای نجات جان خود، جنین در شکمش را بکشد؟ 176
- راه حل سید خویی … قدس سره … برای جواز قتل جنین توسط مادر 176
- اشاره 177
- راه حل بعض مشایخ ما … قدس سره … برای جواز قتل جنین توسط مادر 177
- نقد کلام سید خویی … قدس سره … 177
- راه حلّی دیگر برای اثبات جواز قتل جنین در شرایط مذکور توسط مادر 178
- نقد کلام بعض مشایخ ما … قدس سره … 178
- عدم جواز اسقاط جنین حتّی قبل از ولوج روح 181
- آیا قتل جنین بعد از ولوج روح، قصاص دارد؟ 184
- دلیل سید خویی … قدس سره … بر عدم قصاص قاتل صبی 184
- اشاره 184
- اشاره 184
- نقد کلام سید خویی … قدس سره … 186
- عدم جواز اسقاط جنین به صرف معلول بودن 189
- اگر اطمینان به حمل نباشد، آیا می توان با شرب دواء یقین به عدم حمل پیدا کرد؟ 190
- آیا در إکراه و إضطرار، قتل مؤمنِ مستحقّ حدّ قتل برای حفظ جان خود یا سایر مؤمنین جایز است؟ 191
- آیا در إکراه و إضطرار، قتل غیر مؤمن برای حفظ جان خود یا سایر مؤمنین جایز است؟ 194
- مراد از دم در «فَإِذَا بَلَغَتِ التَّقِیَّهُ الدَّمَ فَلَا تَقِیَّهَ» فقط جان است یا شامل جرح هم می شود؟ 196
- سفارشات ناب امام صادق … علیه السلام … به والیان در مکاتبه ی عبدالله نجاشی 197
- اشاره 216
- جوائز السلطان و اموال مشتبه 216
- اشاره 217
- حکم جوائز السلطان و نظائر آن از اموال مشتبه 217
- شقوق مختلف مسأله 218
- اشاره 218
- صورت اوّل: (جهل به وجود حرام در اموال جائر) 219
- اشاره 219
- حکم شیخ … قدس سره … به جواز أخذ و ادلّه ی آن 219
- استفاده ی شیخ از روایت حمیری بر اشتراط احراز مال حلال داشتن جائر 222
- اشاره 228
- بررسی کلام سید یزدی … قدس سره … 228
- حکم صورت دوم در نظر شیخ … قدس سره … 230
- اشاره 230
- صورت دوم: می دانیم جائر مال حرام دارد ولی نمی دانیم داخل در مأخوذ باشد 230
- تنجّز علم اجمالی حتّی در صورت خروج بعض اطراف از محلّ ابتلاء در نظر سید یزدی … قدس سره … 231
- مبنای مختار: عدم تنجّز علم اجمالی در صورت خروج بعض اطراف از محلّ ابتلاء 232
- راه حل سید خویی … قدس سره … بر جواز تصرّف در این صورت 233
- شواهدی بر عدم تأثیر جواز إخبار بر جریان اصل 238
- کراهت تصرّف در موارد جواز أخذ با وجود علم اجمالی 241
- 1. احتمال حرمت واقعی 241
- 2. موجب پیدایش محبّت ظالم 242
- 3. روایت الفضل بن الربیع: 243
- 1. إخبار مُجیز به حلّیت آن 245
- 2. پرداخت خمس 248
- 3. أخذ آن دارای مصلحت اهمی باشد 249
- کلام در فرض ابتلاء به تمام اطراف شبهه ی محصوره 250
- روایات دالّ بر جواز أخذ هدیه ی سلطان حتّی در فرض وجود علم اجمالی به حرام 251
- اشاره 251
- مناقشه ی شیخ … قدس سره … در استدلال به صحیحه ی ابی ولاد 253
- ملاحظاتی بر مناقشه ی شیخ در استدلال به صحیحه ی ابی ولاد 256
- امکان تقیید اطلاق صحیحه ی ابی ولاد به صورت خروج بعض الاطراف از محلّ ابتلاء 257
- اشاره 259
- عدم امکان تقیید صحیحه ی ابی بصیر به صورت خروج بعض الاطراف از محلّ ابتلاء 259
- تعارض صحیحه ی ابی بصیر با صحیحه ی ابی عبیده در مورد علم تفصیلی به حرام 261
- آیا وجه جمعی بین دو صحیحه وجود دارد؟ 262
- تفصیل محقق ایروانی … قدس سره … در صورت علم تفصیلی به حرمت بین علم و جهل مالک بعینه 264
- توجیهات شیخ … قدس سره … در مورد روایات مجوّز أخذ با وجود علم اجمالی 266
- کلام شیخ … قدس سره … در تعارض اصول در مواردی که توجیهات مذکور جریان ندارد 268
- اشاره 273
- صورت سوم: علم تفصیلی به حرمت مأخوذ 273
- الف: کلام شیخ … قدس سره … در علم تفصیلی به حرمت قبل از أخذ 274
- اشاره 276
- نقد محقق ایروانی بر کلام شیخ … قدس سرهما … 276
- مطالب پنج گانه ی محقق ایروانی … قدس سره … در صورت شک در رضایت مالک 278
- نقد سید خویی بر کلام محقق ایروانی … قدس سرهما … 280
- ملاحظاتی بر کلام محقق ایروانی … قدس سره … 283
- بررسی اشکال سید خویی بر کلام محقق ایروانی … قدس سرهما … 288
- اشاره 291
- ب: علم تفصیلی به حرمت، بعد از اخذ 291
- دو نوع ضمان؛ ضمان إتلاف و ضمان ید 292
- اشاره 292
- ضمان یا عدم ضمان آخذ قبل از علم به حرمت 293
- ضمان یا عدم ضمان آخذ بعد از علم به حرمت 294
- اشاره 294
- ضمان آخذ در نظر شیخ … قدس سره … 294
- اشاره 295
- اشکال سید خویی بر کلام سید یزدی … قدس سرهما … 295
- نقد اشکال سید خویی بر کلام سید یزدی … قدس سرهما … 296
- اشاره 298
- 1. وجوب فوری ردّ مال به مالک 298
- 2. چگونگی ردّ مال به مالک (اعلام یا تحویل) 298
- 3. عدم جواز حمل در موارد کفایت اعلام در تحقق أداء امانت 300
- 4. وجوب فحص از مالک مجهول 301
- دلیل اوّل: آیات شریفه ی دالّ بر وجوب ردّ امانت 302
- 1. روایت معاویه بن وهب: 303
- دلیل دوم: روایات خاصه ی دالّ بر وجوب فحص 303
- اشاره 303
- 2. صحیحه ی هشام بن سالم: 305
- 3. روایت حفص بن غیاث: 307
- 4. موثقه ی هشام بن سالم: 310
- 5. صحیحه ی یونس بن عبدالرحمان: 312
- 6. روایات مربوط به باب لقطه که دستور به تعریف سنه داده اند 313
- 1. روایت علی بن أبی حمزه: 317
- 2. صحیحه ی محمد بن مسلم: 320
- 3. روایت ابی علی بن راشد: 321
- 4. روایت علی بن میمون الصائغ: 323
- 5. روایت دیگر علی بن میمون الصائغ: 324
- اشاره 325
- نقد کلام سید خویی … قدس سره … 327
- اشاره 329
- نقد استدلال به روایت منصور بن حازم 330
- اشاره 339
- اشاره 339
- استدلال سید خویی … قدس سره … به قاعده ی لاضرر برای عدم وجوب پرداخت هزینه 339
- صورت اوّل: مالِ غیر قهراً یا احساناً در اختیار ذوالید است 339
- نقد استدلال سید خویی … قدس سره … 340
- اشاره 341
- صورت دوم: عن اختیارٍ و ظلماً ید بر مال دیگری گذاشته 341
- لزوم تحویل مال به حاکم شرع در صورت نیاز به بذل مال 341
- نقد استدلال به روایت مذکور 342
- تمسک بعضی به روایت «الحجر الغصب فی الدار رهن علی خرابها» بر لزوم تحمّل هزینه 342
- اگر فحص مستلزم بذل مال کثیر باشد، آیا غاصب باید بذل کند؟ 344
- صورت سوم: عن اختیارٍ در ید او قرار گرفته امّا مرتکب حرام نشده 345
- صورت چهارم: لقطه ی غیر انسان و حیوان 345
- اشاره 347
- اشاره 350
- نقد کلام علا مه ی حلّی … قدس سره … 350
- اشکال سید خویی … قدس سره … بر این نقد 350
- اشاره 350
- نقد کلام سید خویی … قدس سره … 351
- احتمال اوّل: مجهول المالک مال امام است 354
- اشاره 354
- اشاره 354
- اشاره 354
- احتمالات در مسأله 354
- اشاره 358
- نقد دلیل احتمال اوّل 358
- احتمال دوم: حفظ مال برای مالک توسط ذوالید 358
- اشکالات سید خویی … قدس سره … بر مستند احتمال دوم و نقد آن 364
- نظر مختار در مورد احتمال دوم 367
- اشاره 368
- 2. صحیحه ی علی بن مهزیار: 368
- 1. روایات هشام بن سالم: 368
- ادلّه ی قائلین به احتمال سوم و نقد آن 368
- احتمال سوم: تملّک مجهول المالک توسط ذوالید 368
- احتمال چهارم: (لزوم تصدّق) 376
- اشاره 376
- 1. روایت علی بن ابی حمزه البطائنی: 376
- ادلّه ی لزوم تصدّق مجهول المالک 376
- [روایات] 376
- اشاره 376
- مناقشه ی مرحوم امام … قدس سره … در دلالت این روایات بر مدعا 378
- نقد مناقشه ی مرحوم امام … قدس سره … 378
- اشاره 378
- 2. صحیحه ی یونس بن عبدالرحمان: 379
- 3. صحیحه ی محمد بن مسلم: 379
- اشاره 380
- 4. موثقه ی اسحاق بن عمار: 380
- اشاره 381
- اشکال مرحوم امام … قدس سره … بر استدلال به این روایت 381
- نقد اشکال مرحوم امام … قدس سره … 382
- 5. روایت ابی علی بن راشد: 384
- وجه جمع بین این روایات و روایات هشام بن سالم 385
- آیا در تصدّق لازم است ذوالید قصد مِن قِبَل المالک کند؟ 386
- اشاره 386
- تفصیل بعضی بین عین و دین در لزوم تصدّق 386
- نظر مختار در حکم مجهول المالک بعد از یأس از ظفر به مالک 386
- وجه اعتباری بر لزوم تصدّق مجهول المالک 387
- نقد این کلام 387
- کلام صاحب جواهر … قدس سره … در امکان تصدق مجهول المالک به غنی 388
- آیا می توان مجهول المالک را به غنی صدقه داد؟ 388
- اشاره 388
- اشکالات وارد شده بر کلام صاحب جواهر … قدس سره … و نقد آن 390
- آیا مجهول المالک را می توان به بنی هاشم صدقه داد؟ 396
- روایات دالّ بر جواز اعطاء صدقه ی مندوبه به هاشمی 397
- 1. روایت اسماعیل بن الفضل الهاشمی: 397
- 2. روایت زید الشحام: 398
- 3. روایت جعفر بن ابراهیم الهاشمی: 399
- اشاره 399
- کلام در وثاقت محمد بن اسماعیل 400
- اعتماد مرحوم امام … قدس سره … به روایات محمد بن اسماعیل 403
- 4. صحیحه ی عبد الرحمان بن الحجاج: 405
- 5. صحیحه ی احمد بن محمد بن ابی نصر البزنطی: 406
- علت منع حضرت زینب … علیها السلام … اهل بیت امام حسین … علیه السلام … را از أخذ صدقه 407
- تصدّق مجهول المالک، صدقه ی مندوبه محسوب می شود یا واجب؟ 411
- اشاره 412
- اقوال در مسأله 412
- اگر بعد از تصدّق، مالک پیدا شد آیا ذوالید ضامن است؟ 412
- اشاره 412
- الف: دلالت قاعده ی ید بر ضمان 413
- اشاره 413
- اشاره 413
- بررسی قول اوّل: ضمان مطلقاً 413
- اشاره 414
- بیان سید خویی … قدس سره … در عدم کاربرد قاعده ی ضمان ید به خاطر احسان 414
- نقد کلام سید خویی … قدس سره … 415
- اشاره 417
- نقد (عدم جریان قاعده ی اتلاف در ما نحن فیه) 417
- ب: دلالت قاعده ی اتلاف بر ضمان 417
- دو بیان سید خویی … قدس سره … بر عدم کاربرد قاعده ی اتلاف و نقد آن 419
- ج: بررسی دلالت ادلّه ی خاصه بر ضمان 421
- بررسی قول دوم: تفصیل بین ید مسبوق به ضمان و غیر آن 423
- عدم جواز استرداد صدقه 426
- روایات دالّ بر لزوم قصد قربت در صدقه 427
- اشاره 427
- اشاره 430
- عدم اشتراط قصد قربت در کفاره در نظر سید خویی … قدس سره … 430
- آیا در کفّارات قصد قربت لازم است؟ 430
- نقد کلام سید خویی … قدس سره … 431
- اطلاق صدقه بر کفّاره در روایات 431
- بررسی اطلاق روایات حرمت صدقه بر هاشمی 436
- 1.صحیحه ی عیص بن القاسم: 436
- آیا کفّارات را می توان به هاشمی داد؟ 436
- 2. صحیحه ی فضلاء 438
- 3. صحیحه ی عبدالله بن سنان: 439
- آیا ورّاث مالک می توانند تقاضای بدل از متصدّق کنند؟ 440
- آیا مالک می تواند به ورثه ی متصدّق رجوع کند؟ 441
- نقد کلام محقق حلّی … قدس سره … 443
- اشاره 443
- 1. صحیحه ی حلبی: 445
- اشاره 445
- 2. روایت کثیر: 446
- 3. صحیحه ی محمد بن مسلم: 446
- 4. روایت حنان بن سدیر: 448
- 5. صحیحه ی محمد بن مسلم: 451
- 7. صحیحه ی علی بن جعفر به نقل قرب الاسناد: 452
- 6. روایت داود بن سرحان: 452
- 8. صحیحه ی دیگر علی بن جعفر به نقل قرب الاسناد: 453
- 9. صحیحه ی دیگری از علی بن جعفر در قرب الاسناد: 455
- 10 صحیحه ی علی بن جعفر به نقل تهذیب: 456
- 1. مرسله ی محمد بن ابی حمزه ثُمالی: 460
- 2. مرسله ی صدوق … قدس سره …: 461
- 3. صحیحه ی حریز: 464
- 4. روایت ابی بصیر: 466
- صورت چهارم: (علم اجمالی به حرمت مأخوذ) 468
- اشاره 468
- صور چهارگانه ی اشتمال بر حرام به نحو حصول شرکت 469
- لزوم مصالحه در صورت معلوم بودن مالک و مجهول بودن مقدار، در نظر شیخ … قدس سره … 470
- حکم صورت اشتمال بر حرام علی نحو عدم حصول شرکت در کلام شیخ … قدس سره … 471
- صور چهارگانه ی اشتمال بر حرام علی نحو عدم حصول شرکت 472
- بعض روایات مربوط به قرعه 473
- انقسام حکمِ أخذ از ظالم به احکام خمسه در کلام شیخ … قدس سره … 480
- انقسام حکم أخذ از ظالم به اعتبار نفس مال به احکام ثلاثه در نظر شیخ … قدس سره … 481
- عدم جواز تقاص مستحقین زکات و خمس در صورت تعذر استیذان از حاکم 486
- احتساب مظالم تالف از دیون میّت ظالم 487
- ادلّه ی کاشف الغطاء … قدس سره … بر عدم احتساب مظالم تالف از دیون میّت ظالم 488
- عدم احتساب مظالم تالف از دیون میّت ظالم در نظر کاشف الغطاء … قدس سره … 488
- کتابنامه 491
روایات دالّ بر جواز أخذ هدیه ی سلطان حتّی در فرض وجود علم اجمالی به حرام
1. صحیحه ی ابی ولاد:
اشاره
مُحَمَّدُ بْنُ الْحَسَنِ بِإِسْنَادِهِ(1) عَنِ الْحَسَنِ بْنِ مَحْبُوبٍ عَنْ أَبِی وَلَّادٍ(2)
1- سند مرحوم شیخ در تهذیب به الحسن بن محبوب ناتمام است؛ زیرا ایشان در تهذیب سه دسته سند ذکر می کند که دسته ی اوّل و سوم درباره ی بعض روایات حسن بن محبوب است و احراز نمی شود این روایت، از آن جمله باشد و دسته ی دوم آن هم ناتمام است. امّا سند شیخ در الفهرست به جمیع کتب و روایات الحسن بن محبوب تمام است، بنابراین از طریق ضم اسانید، سند شیخ به الحسن بن محبوب را صحیح می دانیم. • تهذیب الأحکام، المشیخه، ص52: و من جمله ما ذکرته عن الحسن بن محبوب ما رویته بهذه الاسانید* عن علی بن ابراهیم عن ابیه عن الحسن بن محبوب. * فما ذکرناه فی هذا الکتاب عن محمد بن یعقوب الکلینی رحمه اللّه فقد اخبرنا به الشیخ ابو عبد اللّه محمد بن محمد بن النعمان رحمه اللّه عن ابی القاسم جعفر بن محمد بن قولویه رحمه اللّه عن محمد بن یعقوب رحمه اللّه. و اخبرنا به أیضا الحسین بن عبید اللّه عن ابی غالب احمد بن محمد الزراری و ابی محمد هارون بن موسی التلعکبری و ابی القاسم جعفر بن محمد بن قولویه و ابی عبد اللّه احمد بن ابی رافع الصیمری و أبی المفضل الشیبانی و غیرهم کلهم عن محمد بن یعقوب الکلینی. و اخبرنا به أیضا احمد بن عبدون المعروف بابن الحاشر عن احمد بن ابی رافع و ابی الحسین عبد الکریم بن عبد اللّه بن نصر البزاز بتنیس و بغداد عن ابی جعفر محمد بن یعقوب الکلینی جمیع مصنفاته و احادیثه سماعا و اجازه. • همان، ص56: و ما ذکرته عن الحسن بن محبوب ما اخذته من کتبه و مصنفاته فقد اخبرنی بها احمد بن عبدون عن علی بن محمد بن الزبیر القرشی عن احمد بن الحسین بن عبد الملک الأزدی عن الحسن بن محبوب. و اخبرنی به أیضا الشیخ ابو عبد اللّه محمد بن محمد بن النعمان و الحسین بن عبید اللّه و احمد بن عبدون عن ابی الحسن احمد بن محمد بن الحسن بن الولید عن ابیه محمد بن الحسن بن الولید و اخبرنی به أیضا ابو الحسین بن ابی جید عن محمد بن الحسن بن الولید عن محمد بن الحسن الصفار عن احمد بن محمد و معاویه بن حکیم و الهیثم بن ابی مسروق عن الحسن بن محبوب. • همان، ص75: و من جمله ما ذکرته عن الحسن بن محبوب ما رویته بهذا الاسناد* عن احمد بن محمد عن الحسن بن محبوب. * و ما ذکرته عن احمد بن محمد بن عیسی الذی اخذته من نوادره فقد اخبرنی به الشیخ ابو عبد اللّه و الحسین بن عبید اللّه و احمد بن عبدون کلهم عن الحسن بن حمزه العلوی و محمد بن الحسین البزوفری جمیعا عن احمد بن ادریس عن احمد بن محمد بن عیسی. و اخبرنی به أیضا الحسین بن عبید اللّه و ابو الحسین بن ابی جید جمیعا عن احمد بن محمد بن یحیی عن ابیه محمد بن یحیی العطار عن احمد بن محمد بن عیسی. • الفهرست، ص46: الحسن بن محبوب السراد و یقال له الزراد، و یکنی أبا علی، مولی بجیله، کوفی ثقه، روی عن أبی الحسن الرضا … علیه السلام … و روی عن ستین رجلا من أصحاب أبی عبد الله … علیه السلام … و کان جلیل القدر، و یعد فی الأرکان الأربعه فی عصره ... . أخبرنا بجمیع کتبه و روایاته عده من أصحابنا عن أبی جعفر محمد بن علی بن الحسین بن بابویه القمی عن أبیه عن سعد بن عبد الله عن الهیثم بن أبی مسروق، و معاویه بن حکیم، و أحمد بن محمد بن عیسی، عن الحسن بن محبوب. و أخبرنا ابن أبی جید عن ابن الولید عن الصفار عن أحمد بن محمد، و معاویه بن حکیم، و الهیثم بن أبی مسروق، کلهم عن الحسن بن محبوب. و أخبرنا أحمد بن محمد بن موسی بن الصلت عن أحمد بن محمد بن سعید بن عقده عن جعفر بن عبید الله عن الحسن بن محبوب. (احمدی)
2- رجال النجاشی، ص135: حفص بن سالم أبو ولاد الحناط و قال: ابن فضال حفص بن یونس مخزومی، روی عن أبی عبد الله [علیه السلام]، ثقه، لا بأس به. و قیل إنه من موالی جعفی، ذکره أبو العباس. له کتاب یرویه الحسن بن محبوب أخبرنا ابن نوح قال: حدثنا الحسن بن حمزه قال: حدثنا ابن بطه، قال: حدثنا محمد بن الحسن قال: حدثنا أحمد بن محمد قال: حدثنا الحسن بن محبوب عن حفص بکتابه. • الفهرست، ص62: حفص بن سالم یکنی أبا ولاد، الحناط ثقه کوفی مولی جعفی له أصل، رویناه بالإسناد الأول عن أحمد بن محمد بن عیسی عن ابن أبی عمیر عن الحسن بن محبوب عن حفص.