بررسی گسترده ی فقهی: معونه الظالمین، الولایه من قِبَل الجائر و جوائز السلطان صفحه 267

احدهما داریم، ولی یکی ام ولد سلطان شده است.

3. بعضی اطراف گرچه از محلّ ابتلاء خارج نیست، ولی در قوه ی خروج از ابتلاء است، مانند دو اسب سلطان که یکی را هدیه می دهد ولی دیگری را نزد خود نگه می دارد و چون در نزد خود نگه می دارد، در قوه ی خروج از ابتلاء است که در چنین مواردی قاعده ی ید جاری می شود. البته مرحوم شیخ در جاهای مختلفی که این مطلب را مطرح کرده، فقط در یک جا اسمی از قاعده ی ید می برد.

4. در مورد تصرّف سلطان در اعطاء این مال از طریق هبه یا بیع، اصاله الصحه جاری می شود.

بررسی توجیهات مرحوم شیخ … قدس سره …

بررسی هر یک از احتمالات و توجیهات را قبلاً به طور مفصّل انجام داده ایم که خلاصه اش این چنین است:

در مورد اطرافی که غیر محصوره باشد یا بعض الاطراف غیر مبتلی به باشد، تصرّف در مأخوذ طبق قاعده جایز است.

در مورد این که بعض الاطراف در قوّه ی عدم ابتلاء باشد نیز بیان کردیم قاعده ی ید در آن مأخوذ می تواند بلا معارض جاری باشد؛ زیرا در طرف دیگرِ شبهه که سلطان یا هر غاصبی نزد خود نگه داشته، قاعده ی ید جاری نیست؛ چون اثری بر آن مترتب نیست و چه قاعده ی ید جاری باشد و چه نباشد، تصرّف زید در آن جایز نیست؛ زیرا علی الفرض چه ملک سلطان باشد و چه ملک غیر سلطان، هیچ کدام راضی به تصرّف آخذ نمی باشند.

در مورد اصاله الصحه نیز بیان کردیم اصاله الصحه در عقود در این جا جاری نیست. اصاله الصحه دیگری هم که به معنای حمل فعل مؤمن بر صحّت است،