بررسی گسترده ی فقهی: معونه الظالمین، الولایه من قِبَل الجائر و جوائز السلطان صفحه 268

در این جا کاربرد ندارد؛ زیرا همان طور که مرحوم شیخ در رسائل فرمودند، با اصاله الصحه و حمل فعل مؤمن بر صحت، فقط می توان گفت مرتکب گناه نشده؛ نه این که آثار فعل صحیح بر عملش هم مترتب کنیم. به عنوان مثال اگر کسی بر ما وارد شد و چیزی گفت که شک داریم سلام داد تا جوابش واجب باشد یا حرف ناسزایی گفت، در این جا طبق قاعده ی حملِ فعل مؤمن بر صحّت می گوییم فحش نداده، ولی معنایش این نیست که پس سلام کرده و جواب سلام او واجب است. بنابراین اصاله الصحه به این معنا در این جا نمی تواند کاربرد داشته باشد و مراد شیخ هم نیست.

کلام شیخ … قدس سره … در تعارض اصول در مواردی که توجیهات مذکور جریان ندارد

اشاره

مرحوم شیخ سپس می فرماید: اگر موردی قابل حمل بر هیچ یک از این توجیهات نبود، این که بتوان با تمسک به این روایات در مأخوذ از سلطان تصرّف کرد فی غایه الاشکال بل الضعف.(1)

مرحوم شیخ مواردی را که قابل توجیه نیست و به تعبیر دیگر جریان اصول در اطراف شبهه با هم متعارض است را ذکر می کند که عبارتند از:

1. کسی که سلطان یا هر غاصبی اموالش را غصب کرده و از طرق معمول نمی تواند از او مطالبه کند، می تواند تقاص کرده از اموالش بردارد، ولی اگر بداند