بررسی گسترده ی فقهی: معونه الظالمین، الولایه من قِبَل الجائر و جوائز السلطان صفحه 301

تصرّفی است که غیر مأذون می باشد، نه از طرف شارع و نه از قِبَل مالک. بله، اگر مالک قطعاً راضی باشد و یا أحفظ نسبت به مال باشد که مالک به آن راضی است، آن تصرّف مانعی ندارد، مگر این که مالک خاصی باشد که حتّی راضی به نقلی که احفظ است نباشد.(1)

4. وجوب فحص از مالک مجهول

مسأله ی دیگری که مرحوم شیخ … قدس سره … مطرح می فرماید آن است که اگر مالکِ مال مأخوذ از جائر، مجهول بود آیا فحص از مالک واجب است یا خیر؟

نظائر این مسأله با عناوین مختلف کثیراًما مورد ابتلاء است؛ مثلاً مالی پیدا می شود یا مالی از کسی جا می ماند و صاحبش مجهول است یا مالی به دست ما می رسد که معلوم می شود غصبی بوده و مالک آن معلوم نیست، در چنین جایی وظیفه چیست؟ آیا فحص از مالک واجب است یا خیر؟

رسیدگی به این مسأله و فروعات آن، بیشتر در این جا مورد بحث قرار می گیرد و بعضی هم در کتاب لقطه.

مرحوم شیخ می فرماید فحص از مالک در صورتی که هزینه نداشته باشد،