بررسی گسترده ی فقهی: معونه الظالمین، الولایه من قِبَل الجائر و جوائز السلطان صفحه 354

حکم مال مجهول المالک بعد از یأس از دسترسی به مالک

اشاره

در مورد مال مجهول المالک غیر لقطه بیان کردیم فحص تا حصول یأس از پیدا شدن مالک، لازم است و اگر قبل از فحص هم یقین به عدم دسترسی به مالک باشد، دیگر فحص لازم نیست. حال سؤالی که مطرح می شود آن است که بعد از یأس از دسترسی به مالک، آن مال چه حکمی دارد؟

پاسخ به این سؤال می تواند در مورد مصرف سهم امام … علیه السلام … نیز کاربرد داشته باشد؛ زیرا گرچه سهم امام … علیه السلام … مجهول المالک نیست، ولی معلوم المالکی است که دسترسی به مالک (امام … علیه السلام …) در زمان غیبت ممکن نیست و حکم مجهول المالک با معلوم المالکی که دسترسی به او به هیچ وجه وجود ندارد، مشترک است.

احتمالات در مسأله

اشاره

1. همان طور که میراث من لا وارث له طبق مبنای مشهور یا شاید اجماع مال امام … علیه السلام … است، مجهول المالک نیز مال امام … علیه السلام … است.

2. مَن بِیَده المال، باید مال را برای مالکش حفظ کند و وصیّت کند بعد از موت نیز آن مال را برای مالکش حفظ کنند.

3. مَن بِیَده المال تملّک می کند و اگر مالک پیدا شد جبران می کند.

4. از جانب مالک صدقه داده شود.

احتمالات دیگری در بعضی کلمات وجود دارد که در نهایت به همین احتمالات برمی گردد.

احتمال اوّل: مجهول المالک مال امام است

اشاره

برای احتمال اوّل که مجهول المالک مال امام … علیه السلام … باشد، به روایت داود بن ابی یزید استدلال شده است: