بررسی گسترده ی فقهی: معونه الظالمین، الولایه من قِبَل الجائر و جوائز السلطان صفحه 417

این که سمره بن جندب این کلام را با این شاکله بدون این که یک کلمه کم و زیاد کرده باشد نقل کرده، مشکل است. بنابراین شاید بتوان گفت چنان اطلاقی هم ندارد که ما نحن فیه را شامل شود.

ب: دلالت قاعده ی اتلاف بر ضمان

اشاره

قاعده ی دیگری که مثبِت ضمان است، قاعده ی اتلاف «من اتلف مال الغیر فهو له ضامن» می باشد. این قاعده گرچه در روایات عیناً یا مضموناً ذکر نشده، ولی قاعده ای عقلائیه است که شارع آن را ردع نکرده و بلکه می توان گفت قاعده ای مصطاده از تعدادی روایات است؛ یعنی روایات کثیره ای در موارد خاص وجود دارد که از مجموع آن می توان اطمینان به چنین قاعده ای حاصل کرد.

این قاعده بیان می کند کسی که مال دیگری را اتلاف کند ضامن است و در ما نحن فیه ذوالید با صدقه دادن مالِ مالک آن را اتلاف کرده(1)، بنابراین ضامن است.

نقد (عدم جریان قاعده ی اتلاف در ما نحن فیه)

از آن جا که این قاعده در روایات ذکر نشده و قاعده ای عقلائیه و مصطاده از روایات است، پس آن اطلاقی را که در قواعد لفظیه وجود دارد، واجد نیست و