بررسی گسترده ی فقهی: معونه الظالمین، الولایه من قِبَل الجائر و جوائز السلطان صفحه 427

قربت در آن شرط است، لامحاله تحت کبرای «ما کان لله لا یرد» قرار می گیرد. به خلاف هبه که قابل رجوع است و فقط هبه ی معوّضه و هبه ی به ذی رحم قابل رجوع نیست.

در مورد این که صدقه باید با قصد قربت باشد، خیلی از فقهاء به اجماع تمسک کرده اند ما نیز در کتاب زکات که بیش از بیست سال پیش تألیف کرده ایم به اجماع تمسک کردیم در حالی که روایات متعددی وجود دارد که می توان به اطلاق آن روایات تمسک کرد و استفاده کرد در صدقه قصد قربت لازم است.

روایات دالّ بر لزوم قصد قربت در صدقه

اشاره

صاحب وسائل … قدس سره … در کتاب الوقوف و الصدقات، بابی را تحت عنوان «بَابُ اشْتِرَاطِ الصَّدَقَهِ بِالْقَصْدِ وَ الْقُرْبَهِ وَ حُکْمِ وُقُوعِهَا ...» گشوده و سه روایت ذکر کرده(1) که روایت دوم و سوم آن این چنین است:

1. مصحّحه ی حماد بن عثمان:

وَ [مُحَمَّدُ بْنُ الْحَسَن] بِإِسْنَادِهِ عَنْ عَلِیِّ بْنِ إِبْرَاهِیمَ عَنْ أَبِیهِ عَنِ ابْنِ أَبِی عُمَیْرٍ عَنْ حَمَّادِ بْنِ عُثْمَانَ عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ … علیه السلام … قَالَ: لَا صَدَقَهَ وَ لَا عِتْقَ إِلَّا مَا أُرِیدَ بِهِ وَجْهُ اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ.(2)

حماد بن عثمان از امام صادق … علیه السلام … نقل می کند که فرمودند: صدقه و عتقی نیست، مگر آن چه که وجه الله عزّوجلّ با آن اراده شود.

2. مصحّحه ی فضلاء:

وَ عَنْهُ [مُحَمَّدُ بْنُ الْحَسَن بِإِسْنَادِهِ عَنْ عَلِیِّ بْنِ إِبْرَاهِیم] عَنْ أَبِیهِ عَنِ ابْنِ أَبِی عُمَیْرٍ عَنْ هِشَامٍ وَ حَمَّادٍ وَ ابْنِ أُذَیْنَهَ وَ ابْنِ بُکَیْرٍ وَ غَیْرِهِمْ کُلِّهِمْ قَالُوا: قَالَ أَبُو عَبْدِ اللَّهِ … علیه السلام …: لَا صَدَقَهَ وَ لَا