بررسی گسترده ی فقهی: معونه الظالمین، الولایه من قِبَل الجائر و جوائز السلطان صفحه 436

آیا کفّارات را می توان به هاشمی داد؟

از آن جا که کفّاره صدقه است، آن هم صدقه ی واجب، طبق آن روایاتی که فرمود صدقه ی واجب بر بنی هاشم حرام است، نمی توان کفّاره را به بنی هاشم داد. امّا از طرف دیگر در بعضی روایات مانند روایت زید الشحام و اسماعیل بن فضل الهاشمی وارد شده که تنها زکات مفروضه بر بنی هاشم حرام است و تفسیر شده آن صدقه ای که بر بنی هاشم حرام است، زکات مفروضه است. ولی چون این دو روایت از لحاظ سند ناتمام است، می توانیم به اطلاق روایاتی که می فرماید صدقه ی واجب بر بنی هاشم حرام است تمسک کنیم و بگوییم دادن کفّاره بر هاشمی جایز نیست.

ولی به نظر می آید با دقت در آن روایات، می توان به این نتیجه رسید اطلاقی که شامل غیر زکات از صدقات واجبه شود، ثابت نیست و نمی توان احراز کرد شامل غیر زکات هم می شود و آن دو روایت نیز مؤیّد آن است که این روایات اطلاق ندارد.

بررسی اطلاق روایات حرمت صدقه بر هاشمی

1.صحیحه ی عیص بن القاسم:

مُحَمَّدُ بْنُ یَعْقُوبَ عَنْ أَحْمَدَ بْنِ إِدْرِیسَ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ عَبْدِ الْجَبَّارِ وَ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ إِسْمَاعِیلَ عَنِ الْفَضْلِ بْنِ شَاذَانَ جَمِیعاً عَنْ صَفْوَانَ بْنِ یَحْیَی عَنْ عِیصِ بْنِ الْقَاسِمِ عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ … علیه السلام … قَالَ: إِنَ أُنَاساً مِنْ بَنِی هَاشِمٍ أَتَوْا رَسُولَ اللَّهِ … صلی الله علیه و آله و سلم … فَسَأَلُوهُ أَنْ یَسْتَعْمِلَهُمْ عَلَی صَدَقَاتِ الْمَوَاشِی وَ قَالُوا: یَکُونُ لَنَا هَذَا السَّهْمُ الَّذِی جَعَلَ اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ لِلْعَامِلِینَ عَلَیْهَا فَنَحْنُ أَوْلَی بِهِ فَقَالَ رَسُولُ اللَّهِ … صلی الله علیه و آله و سلم …: یَا بَنِی عَبْدِ الْمُطَّلِبِ إِنَّ الصَّدَقَهَ لَا تَحِلُّ لِی وَ لَا لَکُمْ وَ لَکِنِّی