بررسی گسترده ی فقهی: معونه الظالمین، الولایه من قِبَل الجائر و جوائز السلطان صفحه 44

است، پس اوّلِ این جهات اربعه، ولایت و تولّی بعضی بر بعضی دیگر است. پس اوّل، ولایت ولات و ولایت ولات ولات تا پایین ترین مراتب از ابواب ولایت که آن والی بر آن ها ولایت دارد.

فَإِحْدَی الْجِهَتَیْنِ مِنَ الْوِلَایَهِ وِلَایَهُ وُلَاهِ الْعَدْلِ الَّذِینَ أَمَرَ اللَّهُ بِوِلَایَتِهِمْ وَ تَوْلِیَتِهِمْ عَلَی النَّاسِ وَ وِلَایَهِ وُلَاتِهِ وَ وُلَاهِ وُلَاتِهِ إِلَی أَدْنَاهُمْ بَاباً مِنْ أَبْوَابِ الْوِلَایَهِ عَلَی مَنْ هُوَ وَالٍ عَلَیْهِ وَ الْجِهَهُ الْأُخْرَی مِنَ الْوِلَایَهِ وِلَایَهُ وُلَاهِ الْجَوْرِ وَ وُلَاهِ وُلَاتِهِ إِلَی أَدْنَاهُمْ بَاباً مِنَ الْأَبْوَابِ الَّتِی هُوَ وَالٍ عَلَیْهِ.

پس یک جهت از ولایت، ولایت والیان عدل است که خداوند متعال امر به ولایت و تولّی آن ها بر مردم و ولایت ولات آن ها و ولات ولات آن ها تا پایین ترین مراتب از ابواب ولایت والیان عدل کرده است. و جهت دیگر ولایت، ولایت والیان جور و ولات ولات جور تا آخرین مراتب از ابواب ولایت والیان جور است.

فَوَجْهُ الْحَلَالِ مِنَ الْوِلَایَهِ وِلَایَهُ الْوَالِی الْعَادِلِ الَّذِی أَمَرَ اللَّهُ بِمَعْرِفَتِهِ وَ وِلَایَتِهِ وَ الْعَمَلِ لَهُ فِی وِلَایَتِهِ وَ وِلَایَهِ وُلَاتِهِ وَ وُلَاهِ وُلَاتِهِ بِجِهَهِ مَا أَمَرَ اللَّهُ بِهِ الْوَالِیَ الْعَادِلَ بِلَا زِیَادَهٍ فِیمَا أَنْزَلَ اللَّهُ بِهِ وَ لَا نُقْصَانٍ مِنْهُ وَ لَا تَحْرِیفٍ لِقَوْلِهِ وَ لَا تَعَدٍّ لِأَمْرِهِ إِلَی غَیْرِهِ فَإِذَا صَارَ الْوَالِی وَالِیَ عَدْلٍ بِهَذِهِ الْجِهَهِ فَالْوِلَایَهُ لَهُ وَ الْعَمَلُ مَعَهُ وَ مَعُونَتُهُ فِی وِلَایَتِهِ وَ تَقْوِیَتُهُ حَلَالٌ مُحَلَّلٌ وَ حَلَالٌ الْکَسْبُ مَعَهُمْ وَ ذَلِکَ أَنَّ فِی وِلَایَهِ وَالِی الْعَدْلِ وَ وُلَاتِهِ إِحْیَاءَ کُلِّ حَقٍّ وَ کُلِّ عَدْلٍ وَ إِمَاتَهَ کُلِّ ظُلْمٍ وَ جَوْرٍ وَ فَسَادٍ فَلِذَلِکَ کَانَ السَّاعِی فِی تَقْوِیَهِ سُلْطَانِهِ وَ الْمُعِینُ لَهُ عَلَی وِلَایَتِهِ سَاعِیاً إِلَی طَاعَهِ اللَّهِ مُقَوِّیاً لِدِینِهِ.

وجه حلال از ولایت، ولایت والی عادلی است که خداوند امر به معرفت وی و ولایتش و عمل برای او در ولایتش و ولایت ولات او و ولایت ولات