بررسی گسترده ی فقهی: معونه الظالمین، الولایه من قِبَل الجائر و جوائز السلطان صفحه 58

روایات جواز تولّی به جهت قیام به مصالح عباد

حدیث مناهی:

اشاره

مُحَمَّدُ بْنُ عَلِیِّ بْنِ الْحُسَیْنِ بِإِسْنَادِهِ(1) عَنْ شُعَیْبِ بْنِ وَاقِدٍ عَنِ الْحُسَیْنِ بْنِ زَیْدٍ عَنِ الصَّادِقِ عَنْ آبَائِهِ … علیهم السلام … فِی حَدِیثِ الْمَنَاهِی قَالَ: قَالَ رَسُولُ اللَّهِ … صلی الله علیه و آله و سلم …: مَنْ تَوَلَّی عِرَافَهَ(2) قَوْمٍ أُتِیَ بِهِ یَوْمَ الْقِیَامَهِ وَ یَدَاهُ مَغْلُولَتَانِ إِلَی عُنُقِهِ فَإِنْ قَامَ فِیهِمْ بِأَمْرِ اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ أَطْلَقَهُ اللَّهُ وَ إِنْ کَانَ ظَالِماً هُوِیَ بِهِ فِی نَارِ جَهَنَّمَ وَ بِئْسَ الْمَصِیر.(3)

امام صادق … علیه السلام … در حدیث مناهی از آباء طاهرینشان نقل کردند که رسول الله … صلی الله علیه و آله و سلم … فرمودند: کسی که متصدّی امور گروهی شود، روز قیامت در حالی که دستانش به گردنش بسته شده، آورده می شود. پس اگر در بین آن ها به امر خدا قیام کرده باشد، خداوند عزّ و جل او را آزاد می کند، امّا اگر به ظلم رفتار کرده باشد در آتش جهنم افکنده می شود که بد جایگاهی است.

1- من لا یحضره الفقیه، ج 4، ص532: و ما کان فیه عن شعیب بن واقد فی المناهی فقد رویته عن حمزه بن محمّد بن أحمد بن جعفر بن محمّد بن زید بن علیّ بن الحسین بن علیّ بن أبی طالب … علیهم السلام … قال: حدّثنی أبو عبد اللّه عبد العزیز بن محمّد بن عیسی الأبهریّ قال: حدّثنا أبو عبد اللّه محمّد بن زکریّا الجوهریّ الغلابیّ البصریّ قال: حدّثنا شعیب بن واقد قال: حدّثنا الحسین بن زید، عن الصادق جعفر بن محمّد، عن أبیه، عن آبائه، عن أمیر المؤمنین علیّ بن أبی طالب … علیه السلام … قال: ...
2- لسان العرب، ج9، ص238: و العَریفُ: النَّقِیب و هو دون الرئیس، و الجمع عُرَفاء، تقول منه: عَرُف فلان، بالضم، عَرافه مثل خَطُب خَطابه أَی صار عریفاً، و إذا أَردت أَنه عَمِلَ ذلک قلت: عَرف فلان علینا سِنین یعرُف عِرافه ... قال ابن الأَثیر: العُرفاء جمع عریف و هو القَیِّم بأُمور القبیله أَو الجماعه من الناس یَلی أُمورهم و یتعرَّف الأَمیرُ منه أَحوالَهُم، فَعِیل بمعنی فاعل، و العِرافهُ عَملُه.
3- وسائل الشیعه، ج17، کتاب التجاره، أبواب ما یکتسب به، باب 45، ح6، ص189 و من لا یحضره الفقیه، ج4، ص17.