بررسی گسترده ی فقهی: معونه الظالمین، الولایه من قِبَل الجائر و جوائز السلطان صفحه 72

صفحه 72

که فطرت از آن متنفّر است و معلوم است که خداوند متعال حتّی نسبت به کفّار هم راضی به آن ظلم نیست. در حقیقت تولّی مؤمن بر آنان، در اکثر موارد اگر همه ی موارد نباشد احسان به آن ها محسوب می شود، و لازمه ی آن این نیست که پس تولّی از قِبَل ظالمی که به مسلمانان و شیعیان ظلم می کند هم جایز باشد.(1)

رابعاً: حضرت یوسف علی نبیّنا و آله و علیه السلام به حسب تعبیر برخی روایات، یک نوع اضطراری برای قبول تولّی داشته اند که پیشنهاد داده اند. بنابراین نمی توانیم استفاده کنیم که تولّی من قِبَل جائر، جایز است. در معتبره ی الریّان بن الصلت از امام رضا … علیه السلام … آمده است:

«أَ مَا عَلِمُوا أَنَّ یُوسُفَ … علیه السلام … کَانَ نَبِیّاً رَسُولًا فَلَمَّا دَفَعَتْهُ الضَّرُورَهُ إِلَی تَوَلِّی خَزَائِنِ الْعَزِیزِ قَالَ لَهُ: (اجْعَلْنِی عَلی خَزائِنِ الْأَرْضِ إِنِّی حَفِیظٌ عَلِیمٌ) ...».(2)


1- فرض مسأله جایی است که برای قیام به مصالح عباد، تولّی از قبل جائر می کند، بنابراین این وجه سوم نمی تواند علیه آن باشد؛ چون می توان این طور بیان کرد که اگر دخول در حکومت کفار برای تقلیل ظلم نسبت به مردمی که کفار حربی اند جایز باشد، دخول در حکومت ظالمان برای تقلیل ظلم نسبت به شیعیان به طریق اولی جایز است. (امیرخانی)
2- وسائل الشیعه، ج17، کتاب التجاره، أبواب ما یکتسب به، باب48، ح5، ص203؛ علل الشرایع، ج1، ص238 و عیون اخبار الرضا … علیه السلام …، ج2، ص139: وَ مُحَمَّدُ بْنُ عَلِیِّ بْنِ الْحُسَیْنِ فِی الْعِلَلِ وَ فِی عُیُونِ الْأَخْبَارِ عَنْ أَحْمَدَ بْنِ زِیَادِ بْنِ جَعْفَرٍ الْهَمَذَانِیِّ عَنْ عَلِیِّ بْنِ إِبْرَاهِیمَ عَنْ أَبِیهِ عَنِ الرَّیَّانِ بْنِ الصَّلْتِ قَالَ: دَخَلْتُ عَلَی عَلِیِّ بْنِ مُوسَی الرِّضَا … علیه السلام … فَقُلْتُ لَهُ: یَا ابْنَ رَسُولِ اللَّهِ … صلی الله علیه و آله و سلم … إِنَّ النَّاسَ یَقُولُونَ إِنَّکَ قَبِلْتَ وِلَایَهَ الْعَهْدِ مَعَ إِظْهَارِکَ الزُّهْدَ فِی الدُّنْیَا فَقَالَ … علیه السلام …: قَدْ عَلِمَ اللَّهُ کَرَاهَتِی لِذَلِکَ فَلَمَّا خُیِّرْتُ بَیْنَ قَبُولِ ذَلِکَ وَ بَیْنَ الْقَتْلِ اخْتَرْتُ الْقَبُولَ عَلَی الْقَتْلِ وَیْحَهُمْ أَ مَا عَلِمُوا أَنَّ یُوسُفَ … علیه السلام … کَانَ نَبِیّاً رَسُولًا فَلَمَّا دَفَعَتْهُ الضَّرُورَهُ إِلَی تَوَلِّی خَزَائِنِ الْعَزِیزِ قَالَ لَهُ: (اجْعَلْنِی عَلی خَزائِنِ الْأَرْضِ إِنِّی حَفِیظٌ عَلِیمٌ) وَ دَفَعَتْنِی الضَّرُورَهُ إِلَی قَبُولِ ذَلِکَ عَلَی إِکْرَاهٍ وَ إِجْبَارٍ بَعْدَ الْإِشْرَافِ عَلَی الْهَلَاکِ عَلَی أَنِّی مَا دَخَلْتُ فِی هَذَا الْأَمْرِ إِلَّا دُخُولَ خَارِجٍ مِنْهُ فَإِلَی اللَّهِ الْمُشْتَکَی وَ هُوَ الْمُسْتَعَانُ.
کتابخانه بالقرآن کتابخانه بالقرآن
نرم افزار موبایل کتابخانه

دسترسی آسان به کلیه کتاب ها با قابلیت هایی نظیر کتابخانه شخصی و برنامه ریزی مطالعه کتاب

دانلود نرم افزار کتابخانه