- اشاره 5
- طول و عرض جغرافیایی 6
- پیمایش در آسمان 8
- دستگاه مختصات افقی 10
- دستگاه مختصات دایره البروجی 12
- منابع 17
- سطح ماه 18
- اشاره 18
- دریاها 21
- کوه ها 22
- گودال ها 23
- جوّ ماه 25
- رگه ها 25
- پیدایش ماه 26
- منابع 27
- اشاره 28
- مدار ماه 28
- قوانین کپلر 32
- اهلّه ی ماه 33
- اشاره 36
- لیبراسیون ( رُخگرد، آزادش) 36
- الف) رخگرد طولی 37
- ب ) رخگرد عرضی 38
- ج ) رخگرد روزانه 38
- الف) جزر و مد 39
- بررسی پدیده های وابسته به مدار ماه 39
- ب) خورشید گرفتگی ( کسوف ) 41
- منابع 43
- جدایی زاویه ای 44
- اشاره 44
- مقارنه ی ماه و خورشید 46
- سنّ ماه 48
- حدّ دانژون 51
- مدّت مکث 53
- ارتفاع هلال 57
- اختلاف سمت 58
- فاز ماه 60
- ناپیوستگی هلال 61
- طول کمان هلال 61
- ضخامت بخش میانی 62
- فاصله ی ماه از زمین 63
- نامگذاری هلال 64
- منابع 65
- اشاره 67
- مبانی تقویم هجری قمری 68
- تقویم هجری قمری هلالی 70
- چرا در تقویم هجری قمری اختلاف پیش می آید؟ 71
- مقایسه ی تقویم هجری شمسی و هجری قمری 73
- منابع 75
- اشاره 76
- مقدمه 95
- ضابطه های رؤیت دوره ی اسلامی 99
- معیار فادرینگهم (Fatheringham) 100
- معیار ماندر(Mounder) 102
- معیار هندی- اسکچ (Schoch) 103
- معیار بروین (Bruin) 103
- معیارهای رؤیت پذیری الیاس (Ilyas) 104
- معیار شوکت (Shaukat) 107
- معیار یالوپ(Yallop) 107
- معیار رصدخانه ی آفریقای جنوبیSouth African Astronomical Observatory (SAAO) 109
- معیار عوده (Odeh) 110
- منابع 111
- مقدمه 113
- تاریخ و زمان رصد 114
- استخراج داده های رصدی 116
- بررسی و پیش بینی وضعیت رؤیت پذیری هلال 118
- ابزارآلات رصدی 125
- تلسکوپ ها 127
- اشاره 127
- تلسکوپ های شکستی 128
- تلسکوپ های بازتابی 130
- تلسکوپ های شکستی – بازتابی 131
- اشاره 134
- استقرار ابزارهای اپتیکی 134
- استقرار سمت و ارتفاعی 135
- استقرار استوایی 135
- مزایا و معایب تلسکوپ های بازتابی و شکستی 136
- روشهای جستجو و رؤیت هلال 138
- اشاره 138
- روش مقدماتی 139
- روش جاروب افقی 141
- روش جستجوی سمت و ارتفاعی با ابزار 142
- روش جستجوی استوایی 144
- روش اجرام هم میل 145
- روش رصد هوایی 147
- نحوه ی رصد و ثبت 148
- رؤیت هلال در روز 150
- توهّم در رؤیت هلال ماه 152
- نحوه ی گزارش نویسی 153
- منابع 161
- اشاره 162
- موارد اختلاف نظر در آغاز ماه های قمری به لحاظ شرعی 163
- راههای ثابت شدن اول ماه 164
- رؤیت هلال پیش از ظهر 168
- مآخذ فتاوای مراجع عظام 171
ص:119
قطعی داد، هلال های بحرانی گویند. گاهی مشاهده ی چنین هلال هایی بسیار دشوار است. با توضیحاتی که داده شد متوجه می شویم مشاهده ی یک هلال چندان هم ساده نیست. اما تعداد اینگونه هلال ها نسبت به کل هلال ها آنچنان زیاد نمی باشد. پس برای رصدِ هلال فراهم نمودن مقدمات رصد و برنامه ریزی صحیح، امری ضروری به نظر می رسد. در ادامه سعی می کنیم، مراحلی را که برای رؤیت یک هلال باید پیمود را به تفکیک و مرحله به مرحله توصیف و بررسی نماییم.
قبل از هرچیز باید بدانیم که چه زمانی باید برای رؤیت هلال ماه اقدام کرد. در گام بعد استخراج داده های رصدی و پیش بینی اولیه ی وضعیتِ رصدی از اهمیت بالایی برخوردار است.
انتخاب مکانی مناسب به عنوان رصدگاه، تهیه ی وسایل مورد نیاز رصد، بکارگیری ابزار اپتیکی مناسب و نیز استفاده از یک روش مناسب جهت یافتن هلال و همچنین گزارش نویسی از دیگر مراحلی است که یک رصدگر و علاقه مند به رؤیت هلال باید به آن توجه کند.
تاریخ و زمان رصد
هلال ماه را بسته به زمان رؤیت می توان به سه گروه زیر تقسیم کرد:
هلال شامگاهی
هلال صبحگاهی
هلال در روز
هلال شامگاهی به هلالی گفته می شود که بتوان در آن هلال را بعد از غروب خورشید و یا اندکی قبل از غروب خورشید رصد نمود.
هلال صبحگاهی به هلالی اطلاق می شود که بتوان هلال ماه را قبل از طلوع خورشید و یا اندکی بعد از طلوع خورشید رصد کرد.