احکام پرندگان صفحه 66

امام صادق(علیه السّلام) فرمود: زمانی که دُم حیوان یا پِلک چشم یا گوش حیوان تکان بخورد، این حیوان تذکیه شده است.(1)

*مسأله: بنابر فتوای مشهور مراجع تقلید، اگر حیوان بعد از ذبح حرکتی بکند، مثلاً دُم خود را حرکت دهد یا پا به زمین بزند یا به مقدار متعارف، خون از بدن حیوان خارج شود(2)؛

نشانه آن است که قبل از ذبح، زنده بوده است.

شوک قبل از ذبح

در زمان ما، گاه برای آسان شدن ذبح، به حیوانات شوک می دهند تا کمی بی حس شود و به راحتی یا به وسیله دستگاه ها سر آن را می برند. این کار در صورتی که حیوان بعد از شوک زنده باشد، اشکالی ندارد.(3)

خون بعد از ذبح

*مسأله: اگر حیوان حلال گوشت را به دستوری که در

1- أَبِی عَبْدِ اللَّهِ (علیه السّلام) قَالَ: سَأَلْتُهُ عَنِ الذَّبِیحَهِ فَقَالَ إِذَا تَحَرَّکَ الذَّنَبُ أَوِ الطَّرْفُ أَوِ الْأُذُنُ فَهُوَ ذَکِیٌّ. (وسائل الشیعه،ج 24،ص 23).
2- توضیح المسائل مراجع ، ج 2، سؤال2594،ص 576. آیت الله وحید: واجب است که به اندازۀ معمول و متعارف نسبت به آن حیوان خون از بدنش بیرون آید. توضیح المسائل، ص538، مسأله2658 .
3- استفتاء پیامکی، آیت الله زنجانی، به شماره 8727 و استفاء پیامکی، آیت الله مکارم و آیت الله خامنه ای.