- چکیده 1
- موضوع بحث جواز و یا عدم جواز استفاده از سلاح های کشتار جمعی 5
- تبیین محل نزاع 7
- دلیل عقل 8
- قرآن کریم 10
- طائفه اول: آیاتی که دلالت بر این معنی دارد که لازم است مسلمانان قدرت دفاعی و نظامی خود را تقویت نمایند. 10
- اشاره 10
- پاسخ به چند سوال 17
- اشاره 21
- دسته اول: روایاتی که دلالت بر عدم جواز تعرّض به غیر جنگجویان یعنی کودکان، زنان، سالخوردگان، حیوانات، دیوانگان را دارد. 21
- روایات 21
- دسته دوم: روایاتی که از سوزاندن کفار به وسیله آتش نهی کرده است. 23
- دسته سوم: روایاتی که دلالت بر ممنوعیت و حرمت استفاده سم در بلاد مشرکین دارد. 24
- بررسی روایات منجنیق 29
- بررسی صورت شک 36
- دسته اول ادله: 36
- اشاره 36
ص:13
آیا در این صورت جایز است یا خیر؟
روشن است که اگر در فرض اول مشروعیت و جواز را بپذیریم دیگر مجالی برای بحث از مشروعیت در فرض دوم نیست و در نتیجه بحث در فرض دوم در صورتی است که در فرض اول معتقد به عدم مشروعیت باشیم.
ثالثاً: جهت دیگری که باید مورد توجه قرار گیرد آن است که در این بحث از دیدگاه ضوابط فقهی این موضوع را مورد بررسی قرار می دهیم، امّا باید توجه داشت چنانچه دولت اسلامی در ضمن قراردادهایی متعهد به عدم تولید و استفاده باشد دیگر تردیدی نیست که باید بر طبق آن قرارداد عمل نمود.
بعد از روشن شدن نکات مقدماتی باید ادله را مورد بررسی قرار دهیم:
دلیل عقل
آیا از نگاه عقل چنین عملی یعنی ساخت و تولید و استفاده چنین سلاحی قبیح است یا خیر؟
می توان اذعان داشت که چنین عملی از دیدگاه عقل قطعاً قبیح است، چرا که این گونه سلاح ها موجب ظلم بر بشر و نیز از بین بردن محیط زیست است، بنابراین عقل هم به ملاک ظلم و هم به ملاک فساد (هر چند که عنوان ظلم بر آن منطبق نباشد، چرا که عقل به ملاک فساد نیز قبح را درک می کند) این عمل را قبیح می داند و چنانچه قاعده