حدود و قصاص و دیات صفحه 154

نیست، و احوط آن است که مطلقا دیه بدهند، و بعضی گفته اند: اگر در وقت جنگ کشته شود دیه را از بیت المال می دهند.

و اگر چند نفر شریک در قتل کسی باشند بر هر یک کفاره تمام لازم است.

و اگر طفل، یا دیوانه کسی را بکشد خلاف است که کفاره بر او واجب است یا نه؟.

اکثر گفته اند: واجب است، و عتق و اطعام را از مال او بیرون می کنند، و روزه را بعد از بلوغ و عقل خود می گیرد، و اگر پیشتر بمیرد، گفته اند: از مالش اجرت روزه را می دهند، و بعضی گفته اند: کفاره از ایشان ساقط است.

و اگر جنینی را که در رحم باشد سقط کند، اگر روح در او دمیده شده کفاره واجب است، و الّا واجب نیست، و احکام خصال کفاره را در رساله کفارات ذکر کرده ام. (1)

فصل نهم: در احکام جنایت حیوانات است

بحث اوّل: در کشتن حیوانات حلال گوشت

است، اگر حیوان حلال گوشتی را ذبح کند بی اذن مالک، اکثر گفته اند: که تفاوت قیمت زنده و کشته بر او لازم است، و بعضی گفته اند: مالک می تواند گفت که این کشته را بردار و قیمت حیوان زنده را بده، و اگر او را بغیر ذبح تلف کند که آن میته شود، باید قیمت او را در وقت کشتن بدهد، و اگر بعضی از اجزاء باشد که از آنها منتفع توان شد مانند پشم و مو و کرک و پر آنها از مالک است، و قیمت آنها را از قیمت حیوان بیرون می کنند.

1- از کتابهای فقه است که در ضمن کتابهای مفصّل فقه مندرج است، و بعضی از علماء آن را بطور جداگانه به فارسی و عربی نوشته اند، که از جمله علامه مجلسی« ره» آن را به فارسی تألیف نموده اند.